Islom doimo milliy va halqaro miqyosda tinchlikka va bag‘rikenglikka targ‘ib qiladi. Qur’oni karim va hadisi sharifning ko‘rsatmalariga muvofiq, musulmon mamlakatiga diplomatik aloqa o‘rnatish maqsadida kelgan g‘ayridin vakilini o‘ldirish taqiqlanadi.

Ko‘plab musulmon bo‘lmagan elchi va delegatlar Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallamning huzurlariga turli maqsadlarda kelganlar va ularga Rasululloh sollallohu alayhi vasallam imkon qadar yaxshi munosabatda bo‘lganlar, shu bilan birga sahobalarni shunga buyurganlar.

Kunlarning birida Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallamning huzurlariga sohta payg‘ambarlikni da’vo qilayotgan munofiq Musaylamaning vakillari keladi, ular o‘zlarini murtadliklarini tan olishganda ham ularni elchi bo‘lganlari sababli hurmat qildilar. Abdulloh ibn Ma’sud roziyallohu anhu aytadi: “Men bu kishi (Abdulloh ibn Nuvaha) va yana bir boshqa kishi Musaylama huzuridan vakil bo‘lib kirganida Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning huzurlarida o‘tirgan edim.

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam u ikkisiga: “Siz ikkingiz meni Allohning Rasuli ekanimga guvohlik berasizlarmi?” dedilar.

Shunda u ikkkisi: “Biz Musaylamani Allohning Rasuli ekanligiga guvohlik beramiz”, dedilar.

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Men Alloh va uning Rasullariga iymon keltirganman. Agar menda vakillarni o‘ldirishga izn bo‘lganda edi, albatta siz ikkingizni o‘ldirgan bo‘lar edim”, dedilar”[1].

Buni qarangki, Musaylama tarafdorlarining kufri va murtadligiga qaramasdan ularga nisbatan yuksak darajada bag‘rikenglik ko‘rsatildi. Ularga hech qanday jazo qo‘llanilmadi. Ular vakil bo‘lganlari sababli, hibsga ham olinmadilar va o‘ldirishga ham buyurilmadilar.

Ahmad ibn Hanbalning Musnad[2], Abdurazzoq (al-Sanoni)ning Musannaf[3] hamda al-Bazzorning Musnad[4] asarida rivoyat qilinishicha, delegatlarni va elchilarni qatl etish qat’iyan taqiqlanadi.

Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallamning hadislarida va sunnatlarida elchilar va chet el vakillarining hayotini muhofaza qilish haqida ko‘p bora ta’kidlangan. Abdulloh ibn Ma’sud roziyallohu anhu: “Elchilarni o‘ldirmaslik sunnatda mustahkamlangan”[5], deb aytadi:

Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallamning bu sunnatlari elchilarni muhofaza etish bo‘yicha halqaro huquqda namuna sifatida o‘rnatilgan.

Keyinchalik elchihonalarda ishlayotgan barcha ishchi-hodimlarga nisbatan yahshi muomala qilishlik va ularni o‘ldirishlikka taqiqlar paydo bo‘la boshladi.

Ming afsuski, bugungi kunda o‘zini Mujohid deb e’lon qilib, elchilarni o‘g‘irlash va o‘ldirishga da’vat etuvchilar paydo bo‘lgan. Ularning bu kabi sa’y-harakatlari Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallamning ko‘rsatmalariga mutlaqo ziddir.

Shuningdek, Islom huquqida chet el elchilarini e’zozlash va muhofaza etishga targ‘ib etilishi bilan bir qatorda, boshqa din vakillarining diniy rahnamolarini ham himoya qilish ta’kidlanadi va ularning hayotiga tajovuz qilish qat’iy taqiqlanadi.

Abdulloh ibn Abbos roziyallohu anhu dedi: “Qachonki Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam o‘zlarining qo‘shinlarini jo‘natsalar: “Xoinlik bilan ish qilmang, jangdan tushgan narsalarni o‘g‘irlamang, o‘lgan tanalarga ozor bermang va yosh bolalarni hamda ruhoniylarni o‘ldirmang”, deb aytardilar[6].

Darhaqiqat, Islom dinida inson yer yuzida fisqu fasod qilishi, begunoh kishilarning qonini to‘kishi qat’iy harom qilingan. Hatto urush chog‘ida ham yosh bola, ayol, keksa hamda ibodatxonalarda ibodat bilan mashg‘ul bo‘lgan rohiblarni o‘ldirish, shuningdek, uy-joy, imorat va inshootlarni vayron qilishdan tortib ekinzor, daraxtlarning yo‘q qilinishi ham taqiqlagan.