Sayt test holatida ishlamoqda!
14 Iyul, 2025   |   19 Muharram, 1447

Toshkent shahri
Tong
03:21
Quyosh
05:02
Peshin
12:34
Asr
17:40
Shom
19:59
Xufton
21:33
Bismillah
14 Iyul, 2025, 19 Muharram, 1447

Shariatda doru-l-harb va doru-l- islom

09.08.2022   894   2 min.
Shariatda doru-l-harb va doru-l- islom

Hozirgi zamon ulamolari ilgari surayotgan fikrga ko'ra barcha davlatlar BMTga a'zo bo'lib, mazkur tashkilot xartiyasini imzolagandan so'ng musulmon davlatlar uchun birorta davlat doru-l-harb hisoblanmaydi, balki, hatto musulmonlar yurti bo'lmagan diyorlar ham doru-l-ahd (o'rtada tinchlik va sulh ahdi bo'lgan diyor) hisoblanadi, binobarin, u yurtlarga hujum qilish yoki o'sha yurtga borganda ularning qonunlarini buzish shar'an harom bo'ladi.

Shuningdek, fuqaholardan bir toifasi hozirgi kunda aholisining aksariyati musulmon bo'lgan har qanday mamlakatni doru-l-islom hisoblanishini ilgari suradilar.
Zamonamiz ulamolaridan Yusuf Qarazoviyga ko'ra bugungi kunda er yuzida birorta ham doru-l-harb yo'q. Balki, musulmonlar uchun dunyoning barcha mamlakati, jumladan aholisining aksariyati musulmon bo'lmagan diyorlar ham doru-d-da'va (ya'ni da'vatni etkazish diyori) hisoblanadi.

Hulosa qilib aytadigan bo'lsak, bugungi kunga kelib «dorul harb» yoki «dorul kufr» kabi tushunchalar o'z ahamiyatini yo'qotgan. Chunki, ular ma'lum marhala va davrga xos bo'lgan tushunchalar edi.

Boz ustiga qaysidir davlat dorul harb yoxud dorul kufr deb e'tibor qilinishi uchun avval boshqa bir davlat dorul islom deb e'tibor qilinishi kerak bo'ladi. Chunki, mazkur tushunchalar bir-biriga qarama-qarshi tushunchalar sifatida vujudga kelgan bo'lib, biri bo'lmasa boshqasi ham bo'lmasligi kerak.

Vaholanki, bugun hammayoqni dorul harb yoki dorul kufr deb da'vo qilayotganlar birorta davlatni dorul islom deb atamaydilar. Demakki, ular uchun dunyoda dorul islom deyishga loyiq bir davlatning o'zi yo'q. Agar shu mantikdan kelib chiksak, dunyoda dorul harb yoki dorul kufr ham bo'lmasligi kerak. Zero, bu tushunchalar «dorul Islom» atamasiga qarama-qarshi yu narsalar sifatida muomalaga kiritilgan.

Yuqoridagilardan biz uchun eng kamida shu narsa oydinlashadiki, O'zbekiston kabi aholisining aksariyati musulmon bo'lgan, fuqarolari bemalol o'z dinlariga amal qilib yurgan, yiliga yangi yangi jome' masjidlar qurilayotgan joylarni aslo doru-l-harb yoki doru-l-kufr deb atash mumkin emas. Balki, bunday yurtlar Islom diyori hisoblanadi.

Binobarin, bunday mamlakatlarga hujum uyushtirish, turli terrorchilik harakatlarini sodir qilish aslo joiz emas (holbuki, Islom diyori bo'lmagan mamlakatlarga nisbatan ham mazkur jinoyatlarni amalga oshirish shar'an aslo mumkin emas), va unday joydan hech qayerga hijrat qilish ham farz emas.

Muhibulloh Hudoyberdiyev To'raqo'rg'on tumani bosh imom xatibi

MAQOLA
Boshqa maqolalar

Dunyo va oxiratdagi tashvishlardan qutilish yo‘li

11.07.2025   5118   1 min.
Dunyo va oxiratdagi tashvishlardan qutilish yo‘li

 Alloh taolo aytadi: “Kim Allohga taqvo qilsa, U unga (tashvishlardan) chiqish yo‘lini (paydo) qilur”, (Taloq surasi, 2-oyat).

Izoh:
- Ibn Abbos roziyallohu anhu oyati karimaning “chiqish yo‘li” qismini “dunyo va oxiratdagi har turli tashvishlardan uni qutqaradi”, deb tafsir qilganlar.

- Ali ibn Solihga ko‘ra, “chiqish yo‘li” Alloh taoloning o‘sha bandaga rizq berish bilan uni xushnud etishidir. 

- Kalbiy oyatni bunday tafsir qiladi: “Kim musibat paytida sabr qilib, Allohdan qo‘rqsa, Parvardigor unga do‘zax otashidan jannat sari bir chiqish yo‘li ko‘rsatadi”.

- Abul Oliya oyatni: “Turli mashaqqat va tashvishlardan chiqish yo‘li”, deya sharhlagan bo‘lsa,

- Rabi’ ibn Haysam: “Odamni siqadigan hamma narsadan unga chiqish yo‘li ko‘rsatadi”, shaklida tafsir qilgan.

- Husayn ibn Fazlga ko‘ra, oyat tafsiri bunday: “Kim farzlarni ado etish borasida Allohdan qo‘rqsa, Alloh unga jazolanishdan qutulish yo‘lini ko‘rsatadi”.