Sayt test holatida ishlamoqda!
27 Noyabr, 2025   |   6 Jumadul soni, 1447

Toshkent shahri
Tong
06:01
Quyosh
07:25
Peshin
12:16
Asr
15:15
Shom
17:00
Xufton
18:17
Bismillah
27 Noyabr, 2025, 6 Jumadul soni, 1447

Shariatda doru-l-harb va doru-l- islom

09.08.2022   1069   2 min.
Shariatda doru-l-harb va doru-l- islom

Hozirgi zamon ulamolari ilgari surayotgan fikrga ko'ra barcha davlatlar BMTga a'zo bo'lib, mazkur tashkilot xartiyasini imzolagandan so'ng musulmon davlatlar uchun birorta davlat doru-l-harb hisoblanmaydi, balki, hatto musulmonlar yurti bo'lmagan diyorlar ham doru-l-ahd (o'rtada tinchlik va sulh ahdi bo'lgan diyor) hisoblanadi, binobarin, u yurtlarga hujum qilish yoki o'sha yurtga borganda ularning qonunlarini buzish shar'an harom bo'ladi.

Shuningdek, fuqaholardan bir toifasi hozirgi kunda aholisining aksariyati musulmon bo'lgan har qanday mamlakatni doru-l-islom hisoblanishini ilgari suradilar.
Zamonamiz ulamolaridan Yusuf Qarazoviyga ko'ra bugungi kunda er yuzida birorta ham doru-l-harb yo'q. Balki, musulmonlar uchun dunyoning barcha mamlakati, jumladan aholisining aksariyati musulmon bo'lmagan diyorlar ham doru-d-da'va (ya'ni da'vatni etkazish diyori) hisoblanadi.

Hulosa qilib aytadigan bo'lsak, bugungi kunga kelib «dorul harb» yoki «dorul kufr» kabi tushunchalar o'z ahamiyatini yo'qotgan. Chunki, ular ma'lum marhala va davrga xos bo'lgan tushunchalar edi.

Boz ustiga qaysidir davlat dorul harb yoxud dorul kufr deb e'tibor qilinishi uchun avval boshqa bir davlat dorul islom deb e'tibor qilinishi kerak bo'ladi. Chunki, mazkur tushunchalar bir-biriga qarama-qarshi tushunchalar sifatida vujudga kelgan bo'lib, biri bo'lmasa boshqasi ham bo'lmasligi kerak.

Vaholanki, bugun hammayoqni dorul harb yoki dorul kufr deb da'vo qilayotganlar birorta davlatni dorul islom deb atamaydilar. Demakki, ular uchun dunyoda dorul islom deyishga loyiq bir davlatning o'zi yo'q. Agar shu mantikdan kelib chiksak, dunyoda dorul harb yoki dorul kufr ham bo'lmasligi kerak. Zero, bu tushunchalar «dorul Islom» atamasiga qarama-qarshi yu narsalar sifatida muomalaga kiritilgan.

Yuqoridagilardan biz uchun eng kamida shu narsa oydinlashadiki, O'zbekiston kabi aholisining aksariyati musulmon bo'lgan, fuqarolari bemalol o'z dinlariga amal qilib yurgan, yiliga yangi yangi jome' masjidlar qurilayotgan joylarni aslo doru-l-harb yoki doru-l-kufr deb atash mumkin emas. Balki, bunday yurtlar Islom diyori hisoblanadi.

Binobarin, bunday mamlakatlarga hujum uyushtirish, turli terrorchilik harakatlarini sodir qilish aslo joiz emas (holbuki, Islom diyori bo'lmagan mamlakatlarga nisbatan ham mazkur jinoyatlarni amalga oshirish shar'an aslo mumkin emas), va unday joydan hech qayerga hijrat qilish ham farz emas.

Muhibulloh Hudoyberdiyev To'raqo'rg'on tumani bosh imom xatibi

MAQOLA
Boshqa maqolalar

Xuftondan oldin o‘qiladigan nafl namoz

26.11.2025   2002   1 min.
Xuftondan oldin o‘qiladigan nafl namoz

Savol: “Muxtasarul viqoya” kitobida asr va xufton namozlaridan oldin to‘rt rakat namoz o‘qish mustahabdir”, deyilgan ekan. Bu gapning dalili bormi?


Javob: Bismillahir Rohmanir Rohiym. Hanafiy mazhabida yoritilgan masalalar, xususan, ibodatga oid masalalarning dalillari bor. Buni ayrim manbalar zikr qilgan bo‘lsa, “Muxtasarul viqoya” kabi ixcham shaklda yozilgan kitoblar keltirmagan.

Muxtasarul viqoya kitobini sharhlagan olimlardan biri Mulla Ali Qori rahimahulloh ibora ostida quyidagi hadisni zikr qilganlar:

“Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: Kim xuftondan oldin to‘rt rakat (nafl) namoz o‘qisa, go‘yoki o‘sha kechasini tahajjud bilan o‘tkazgandek bo‘ladi. Kim ularni xuftondan keyin o‘qisa, go‘yoki qadr kechasini ibodat bilan o‘tkazgandek (savobga ega) bo‘ladi, dedilar”.

Said ibn Mansur rahimahulloh mazkur hadisni “Sunan”ida rivoyat qilgan. Imom Nasoiy rahimahulloh uni Ka’b roziyallohu anhu so‘zlaridan, imom Bayhaqiy esa Oisha roziyallohu anho so‘zlaridan rivoyat qilgan. Vallohu a’lam.


O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Fatvo markazi