Alloh taolo insonni O'zining erdagi xalifasi bo'lishini iroda qildib, uni barcha mahluqotlardan ustun qilib yaratdi. Unga aql, imonu-e'tiqod ato etib, o'zaro hamjihatlik, mehr-shafqat, muruvvat va salohiyat kabi sifatlar bilan ziynatladi.
Musulmon odam har-qanday zulm, fitna-fasod, birovni molini nohaq yo'l bilan eyish va joniga qasd qilish kabi botil ishlardan tiyilishi lozim. Muqaddas dinimiz ta'limotining asosi bo'lmish Qur'oni karim va hadisi shariflarning aksarida insoniy fazilatlarni ulug'lashga va unga amal qilishga chaqiriladi. Shayton yo'lidan qaytariladi. Alloh taolo shunday marhamat qiladi: «Ey odamlar! Yer yuzidagi narsalardan halol-poklarini englar va shayton izidan ergashmanglar, chunki u sizlarga ochiq dushmandir. Albatta, u sizlarni yomon va fahsh ishlarga hamda Allohga qarshi bilmagan narsangizni gapirishingizga buyuradi» (Baqara, 167, 168).
Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning hadislarida ham zulm, zo'ravonlik va adovat katta gunoh ekani ta'kidlanib, shunday marhamat qiladilar: "Ey odamlar, Allohdan qo'rqinglar! Allohga qasamki, qaysi bir mo'min boshqa bir odamga zulm qilsa, qiyomat kuni Alloh taolo mazlumga undan qasos olib berur". Boshqa hadisda esa Rasululloh sallolohu alayhi vasallam: "Birodaringizga hoh u zolim bo'lsin, hoh mazlum bo'lsin, yordam bering, dedilar, dedilar. Shunda (sahobalar): "Mazlumga-ku yordam beramiz, zolimga yordam berishlik qanday bo'ladi?", deb so'rashganida U zot sallolohu alahi vasallam: "Uni zulm qilishdan to'xtatib qolsangiz, shu unga qilgan yordamingiz bo'ladi", deb javob berdilar.
Demak, yuqoridagi ta'limotlardan shu narsa ma'lum bo'ladiki, o'zini musulmon deb sanagan har-bir inson, o'zgalarga yomonlik qilishdan, zulmu-tajovuzkorlikdan tiyilishga undaydi. Ayniqsa bugungi kundagi zulmning bir ko'rinishi bo'lmish ijtimoiy tarmoqlar orqali sodir etilayotgan o'zgalarning sha'ni, or-nomusi, iffatiga nibatan tajavvuz, haqorat va tahdid qilishdan tiyilishi lozim. Aks holda, qiyomat kunida Robbisining huzurida qilgan har-bir zulmi uchun javobgar bo'ladi.
Muhammadxonov Mutallibxon
Pop tuman "Chinor" jome masjidi imom-xatibi
Savol: O‘qilgan namozimdan ko‘nglim to‘lmadi. Shu namozni qayta o‘qishim kerakmi?
Javob: Bismillahir Rohmanir Rohiym. Bu masalaning biroz tafsiloti bo‘lib, unga ko‘ra namoz quyidagi holatlarda qayta o‘qilishi lozim:
• Namozda biror farz amal bajarilmay qolib ketgan bo‘lsa;
• Namozda biror vojib amal qasddan bajarilmay qolib ketsa;
• Namozda biror vojib amal unutib bajarilmasa va namoz oxirida sajdai sahv ham qilinmay tugatilgan bo‘lsa.
Agar namozda sunnat amallar tark qilingan bo‘lsa yoki namoz makruhlik bilan o‘qilgan bo‘lsa, u holda namozni qayta o‘qish vojib emas, balki mustahab (chiroyli sanalgan) ish hisoblanadi. Ushbu holatda qaytadan o‘qimasa ham gunohkor sanalmaydi.
Savolda so‘ralgan holatga kelsak, ko‘ngil to‘lmasligi yuqorida sanab o‘tilgan farz yoki vojib amal tark qilingan holatlar sababli bo‘lsa, namoz qayta o‘qilishi kerak. Ammo haqiqatda sobit bo‘lmagan shubha-gumonlar, vasvasalar sababli ko‘ngil to‘lmayotgandek bo‘lsa, u holda namozni qayta o‘qilmaydi. Chunki ko‘p hollarda “ko‘nglim to‘lmayapti”, deb namozni qayta-qayta o‘qiyverish insonni o‘ziga bo‘lgan ishonchini yo‘qotadi va vasvasa kasaliga chalinishiga olib keladi.
Shunday ekan, namozda bajariladigan farz, vojib, sunnat amallar haqida yaxshi o‘rganish, eng asosiysi turli xayollarga chalg‘imasdan namozni e’tibor bilan ado etish lozim bo‘ladi. Vallohu a’lam.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Fatvo markazi.