Sayt test holatida ishlamoqda!
20 Oktabr, 2025   |   28 Rabi`us soni, 1447

Toshkent shahri
Tong
05:22
Quyosh
06:40
Peshin
12:13
Asr
15:52
Shom
17:39
Xufton
18:51
Bismillah
20 Oktabr, 2025, 28 Rabi`us soni, 1447

Kiyinish odoblari

06.06.2022   3849   5 min.
Kiyinish odoblari

Zamon globallashgani sari uning foydalari bilan birga zararlari ham tobora namoyon bo'lmoqda. Shulardan biri kiyinish masalasidir. Yoshlarimiz taqlidga o'ch bo'lgani bois internet saytlari va ijtimoiy tarmoqlarda ko'rgan modalari ortidan ergashishga harakat qilyaptilar.

Natijani esa ko'rib turibmiz: yigitlar kaltaishton kiyishib, burni va quloqlarini teshtirib olmoqda. Qizlardan esa hayo pardasi ko'tarilgan. Eng yomoni, bular oddiy hol sifatida qabul qilinmoqda.

Muqaddas dinimizda har bir narsaning odobi bo'lgani kabi, kiyinishning ham go'zal tartib-qoidalari bor. Kiyim – inson ziynati. U kishi ma'naviyati, madaniyati, didi va dunyoqarashining yorqin ko'zgusidir. U insonni issiq-sovuqdan saqlaydi, avratlarini berkitadi va kishiga ziynat bo'lib xizmat qiladi.

Alloh taolo bunday marhamat qiladi: “Ey, Odam avlodi! Sizlarga avratlaringizni berkitadigan libos va patlar (ziynat kiyimlari)ni tushirdik. (Ammo) taqvo libosi – bu, yaxshiroqdir. Bu(lar) Allohning mo''jizalaridandir. Shoyad (buni) eslab ko'rsalar!” (A'rof surasi, 26-oyat).

Bugungi globallashuv davri liboslarga ham ma'lum ma'noda o'z ta'sirini o'tkazayotgani achinarlidir. G'arbdan kirib kelayotgan ajnabiy suratlar va turli yozuvlar aks etgan kiyimlarni ko'rib, yoqa ushlaysan kishi. Ayniqsa, ayrim o'smir yigitlar ustidagi liboslar har qanday insonni taajjubga solishi shubhasiz.

Abu Homid G'azzoliy «Qalb ajoyibotlari» nomli kitobida ko'rkam va qimmatbaho kiyimlarga o'chlik shaytonning inson qalbini zabt etish uchun kiradigan eshiklaridan biri ekani haqida yozgan. Darhaqiqat, shayton insonni umr bo'yi oliy nav va faxrli kiyimlar bilan ziynatlanishga chorlab, shu yo'l bilan ham o'ziga bo'ysundirishga, nafsining quliga aylantirishga harakat qiladi.

Shayx Sha'biy aytadi: «Ahmoqlar ustingdan kulmaydigan va faqihlar (shariat bilimdonlari) ayblamaydigan kiyimni kiy». Muhammad ibn Siriyn: «Shuhrat oldin kiyimni uzun kiyishda edi, so'ng uni yangilashga o'tdi», degan. Umar ibn Hattob: «Kiyimning dag'al va eskirganini kiyinglar», deganlar. Bu zot masjid minbarida xutba o'qiyotganlarida, ustilarida ettita yamoq solingan ko'ylak bor edi.

Odobimizda ayniqsa ayollarning kiyinishiga katta e'tibor bilan qaralgan. Ularning yuzi, ikki qo'l kaftidan boshqa hamma joyi uyatli (avrat) bo'lgani uchun, u begona nazarlardan yashirilishi va kiyinish ham shunga munosib bo'lishi lozim. Hozirgi paytda ayrim qiz-juvonlar o'rtasida urf bo'lganiday, engi va etagi kalta, ko'ksi ochiq kiyimlar, gavda va a'zolarini «ko'z-ko'z» qilib turuvchi tor va yupqa-harir ko'ylaklar, eng achinarlisi, ko'krak, kindik va boldirlarini ochib, hammaga namoyish qilib yurishlar odobimizga mutlaqo ziddir.

Amerika teri kasalliklari mutaxassislari o'tkazgan tadqiqotlar natijasida g'arblik ayollar yosh bo'la turib husn va jozibalarini tez yo'qotayotganlari, barvaqt ajin tushayotgani va uning tez ko'payib ketayotgani, aksincha, muslima ayollarning etmish-sakson yoshda ham yuzlari chiroyli, ajinsiz va nurli ekani, ularda g'arb ayollarida ko'p uchraydigan teri saratoni (raki) xastaligi deyarli kuzatilmayotgani ayon bo'ldi.

Boshqa sohalarda bo'lgani kabi, kiyinish borasida ham musulmon inson avvalo halol-haromga e'tibor berishi lozim. Uning kiyadigan kiyimi halol kasb bilan topilgan bo'lishi va uni kiyish shar'an harom bo'lmasligi kerak.

Bugun ayrim kishilar hatto davralarga ham pala-partish, kir-chir kiyimlarda kelib qoladi. Kiyim kir bo'lsa, yuvadi, yirtilsa, tikadi, bujmaysa, dazmollaydi, tugmasi uzilsa, qadaydi va hokazo. 

Sahl ibn Hanzaliyadan rivoyat qilinadi: «Bizga Rasululloh sollallohu alayhi va sallam: «Albatta, sizlar birodarlaringiz huzuriga borursizlar. Bas, libosingizni tuzating, egar-yuklaringizni tuzating, odamlar ichida xuddi xoldek bo'ling», dedilar» (Imom Ahmad, Abu Dovud, Tobaroniy va Hokim rivoyati).

Hullas, yoshlarimizga aytar so'zimiz shuki, g'arbga taqlid qilishimiz bilan hech narsani yo'qotmaymiz, deb o'ylashingiz mumkin. Bu juda katta xato. Chunki o'zligidan mosuva insonning yo'qotadigan boshqa narsasi yo'q.

Tavfiq Allohdan!

 

Mansur O'ROLOV,

Sergeli tumanidagi “No'g'ayqo'g'on” jome masjidi imom noibi

Maqolalar
Boshqa maqolalar

Allohdan o‘zga iloh yo‘q. U ‎Rohman va Rohiymdir

17.10.2025   6224   2 min.
Allohdan o‘zga iloh yo‘q. U ‎Rohman va Rohiymdir

Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.

Asmo binti Yaziyd roziyallohu anhodan rivoyat qilinadi:

«Nabiy sollallohu alayhi vasallam:

«Allohning ismi a’zami ushbu ikki oyatdadir: «Va ilohingiz yagona Ilohdir. Undan o‘zga iloh yo‘q. U Rohman va Rohiymdir» va Oli Imronning avvalidagi «Alloh – Undan o‘zga iloh yo‘q. U Hayy va Qoyyumdir‎» oyatidadir», dedilar».

Imom Ahmad, Abu Dovud va Termiziy rivoyat qilganlar.

Darhaqiqat, bu ikki oyatda zikr qilingan Alloh taoloning ismlari o‘zida katta ma’nolarni jamlagandir. Keling, ular bilan yaqindan tanishib chiqaylik:

«Va ilohingiz yagona Ilohdir. Undan o‘zga iloh yo‘q. U ‎Rohman va Rohiymdir» (Baqara surasi, 163-oyat‎).

Ushbu oyatda Islom aqiydasining bosh masalasi – Allohning yagonaligi asosiy qoida sifatida ilgari surilmoqda. Allohning borligiga hech qachon shubha bo‘lmagan. Uning zoti va sifatlari haqida tortishuvlar doimo bo‘lib turardi. Uning maxluqotlar bilan aloqasi haqida ham tortishuvlar kechgan. Faqat dahriylargina ilohning yo‘qligi haqida safsata sotdilar. Allohning borligini inkor etdilar.

«Alif. Laam, Miym. Alloh – Undan o‘zga iloh yo‘q. U Hayy va Qoyyumdir‎» (Oli Imron surasi, 1-2-oyatlar).

Oyati Kursiyda kelganidek, ushbu oyati karima tavhidni, Allohning yagonaligini xolis bayon qiladi. Alloh taolodan o‘zga bandalarning ibodatiga sazovor hech bir ilohi ma’bud yo‘qdir. Alloh doim tirikdir, o‘lmaydi. U Qoyyum – bandalari ishlarining tadbirida doimo qoim turuvchidir. Boshqalarning turishi ham U Zot bilandir.

Bu ikki oyati karimada ham Alloh taoloning bir necha ismlari zikr qilingan. Ammo ulardan qaysi biri Ismi A’zam ekaniga aniq ishora yo‘q.

«Hadis va hayot» kitobining 35-juzi