Sayt test holatida ishlamoqda!
12 Iyul, 2025   |   17 Muharram, 1447

Toshkent shahri
Tong
03:19
Quyosh
05:01
Peshin
12:34
Asr
17:41
Shom
20:01
Xufton
21:34
Bismillah
12 Iyul, 2025, 17 Muharram, 1447

Kiyinish odoblari

06.06.2022   3646   5 min.
Kiyinish odoblari

Zamon globallashgani sari uning foydalari bilan birga zararlari ham tobora namoyon bo'lmoqda. Shulardan biri kiyinish masalasidir. Yoshlarimiz taqlidga o'ch bo'lgani bois internet saytlari va ijtimoiy tarmoqlarda ko'rgan modalari ortidan ergashishga harakat qilyaptilar.

Natijani esa ko'rib turibmiz: yigitlar kaltaishton kiyishib, burni va quloqlarini teshtirib olmoqda. Qizlardan esa hayo pardasi ko'tarilgan. Eng yomoni, bular oddiy hol sifatida qabul qilinmoqda.

Muqaddas dinimizda har bir narsaning odobi bo'lgani kabi, kiyinishning ham go'zal tartib-qoidalari bor. Kiyim – inson ziynati. U kishi ma'naviyati, madaniyati, didi va dunyoqarashining yorqin ko'zgusidir. U insonni issiq-sovuqdan saqlaydi, avratlarini berkitadi va kishiga ziynat bo'lib xizmat qiladi.

Alloh taolo bunday marhamat qiladi: “Ey, Odam avlodi! Sizlarga avratlaringizni berkitadigan libos va patlar (ziynat kiyimlari)ni tushirdik. (Ammo) taqvo libosi – bu, yaxshiroqdir. Bu(lar) Allohning mo''jizalaridandir. Shoyad (buni) eslab ko'rsalar!” (A'rof surasi, 26-oyat).

Bugungi globallashuv davri liboslarga ham ma'lum ma'noda o'z ta'sirini o'tkazayotgani achinarlidir. G'arbdan kirib kelayotgan ajnabiy suratlar va turli yozuvlar aks etgan kiyimlarni ko'rib, yoqa ushlaysan kishi. Ayniqsa, ayrim o'smir yigitlar ustidagi liboslar har qanday insonni taajjubga solishi shubhasiz.

Abu Homid G'azzoliy «Qalb ajoyibotlari» nomli kitobida ko'rkam va qimmatbaho kiyimlarga o'chlik shaytonning inson qalbini zabt etish uchun kiradigan eshiklaridan biri ekani haqida yozgan. Darhaqiqat, shayton insonni umr bo'yi oliy nav va faxrli kiyimlar bilan ziynatlanishga chorlab, shu yo'l bilan ham o'ziga bo'ysundirishga, nafsining quliga aylantirishga harakat qiladi.

Shayx Sha'biy aytadi: «Ahmoqlar ustingdan kulmaydigan va faqihlar (shariat bilimdonlari) ayblamaydigan kiyimni kiy». Muhammad ibn Siriyn: «Shuhrat oldin kiyimni uzun kiyishda edi, so'ng uni yangilashga o'tdi», degan. Umar ibn Hattob: «Kiyimning dag'al va eskirganini kiyinglar», deganlar. Bu zot masjid minbarida xutba o'qiyotganlarida, ustilarida ettita yamoq solingan ko'ylak bor edi.

Odobimizda ayniqsa ayollarning kiyinishiga katta e'tibor bilan qaralgan. Ularning yuzi, ikki qo'l kaftidan boshqa hamma joyi uyatli (avrat) bo'lgani uchun, u begona nazarlardan yashirilishi va kiyinish ham shunga munosib bo'lishi lozim. Hozirgi paytda ayrim qiz-juvonlar o'rtasida urf bo'lganiday, engi va etagi kalta, ko'ksi ochiq kiyimlar, gavda va a'zolarini «ko'z-ko'z» qilib turuvchi tor va yupqa-harir ko'ylaklar, eng achinarlisi, ko'krak, kindik va boldirlarini ochib, hammaga namoyish qilib yurishlar odobimizga mutlaqo ziddir.

Amerika teri kasalliklari mutaxassislari o'tkazgan tadqiqotlar natijasida g'arblik ayollar yosh bo'la turib husn va jozibalarini tez yo'qotayotganlari, barvaqt ajin tushayotgani va uning tez ko'payib ketayotgani, aksincha, muslima ayollarning etmish-sakson yoshda ham yuzlari chiroyli, ajinsiz va nurli ekani, ularda g'arb ayollarida ko'p uchraydigan teri saratoni (raki) xastaligi deyarli kuzatilmayotgani ayon bo'ldi.

Boshqa sohalarda bo'lgani kabi, kiyinish borasida ham musulmon inson avvalo halol-haromga e'tibor berishi lozim. Uning kiyadigan kiyimi halol kasb bilan topilgan bo'lishi va uni kiyish shar'an harom bo'lmasligi kerak.

Bugun ayrim kishilar hatto davralarga ham pala-partish, kir-chir kiyimlarda kelib qoladi. Kiyim kir bo'lsa, yuvadi, yirtilsa, tikadi, bujmaysa, dazmollaydi, tugmasi uzilsa, qadaydi va hokazo. 

Sahl ibn Hanzaliyadan rivoyat qilinadi: «Bizga Rasululloh sollallohu alayhi va sallam: «Albatta, sizlar birodarlaringiz huzuriga borursizlar. Bas, libosingizni tuzating, egar-yuklaringizni tuzating, odamlar ichida xuddi xoldek bo'ling», dedilar» (Imom Ahmad, Abu Dovud, Tobaroniy va Hokim rivoyati).

Hullas, yoshlarimizga aytar so'zimiz shuki, g'arbga taqlid qilishimiz bilan hech narsani yo'qotmaymiz, deb o'ylashingiz mumkin. Bu juda katta xato. Chunki o'zligidan mosuva insonning yo'qotadigan boshqa narsasi yo'q.

Tavfiq Allohdan!

 

Mansur O'ROLOV,

Sergeli tumanidagi “No'g'ayqo'g'on” jome masjidi imom noibi

Maqolalar
Boshqa maqolalar
Maqolalar

Majburlab erga berish durustmi?

11.07.2025   1023   1 min.
Majburlab erga berish durustmi?

Bismillahir Rohmanir Rohiym

Savol: Ota-onam meni majburlab erga bermoqchi, bola bilan ko‘rishdim va ko‘nglim g‘ash bo‘lib qoldi. Keyin istixora o‘qishni boshladim va baribir ko‘nglim yumshamadi. Uydagilarga tushuntirdim, lekin meni eshitishmayapti. Men qanday yo‘l tutsam bo‘ladi?

Javob: Bismillahir Rohmanir Rohiym. Dinimizda xotin-qizlarni majburlab erga berishdan man qilingan. Zero, nikoh ikki tomonning roziligi bilan tuziladi. Juvon bo‘lsa, u bilan ochiqcha gaplashiladi, bokira bo‘lsa, undan izn so‘raladi. Bokira (rozilik alomatlari bilan) sukut qilsa, bu uning nikohga izn bergani bo‘ladi.

Barcha fiqhiy manbalarimizda kelin va kuyov o‘z roziligini bildirishi (iyjob va qabul) nikohning asosiy rukni ekani bayon qilingan. Kelin-kuyovdan biri nikohga rozi bo‘lmasa, nikoh durust bo‘lmaydi.

Ota-onaning vazifasi esa farzandini boylik, mansab yoki boshqa g‘arazlar sababli ko‘r-ko‘rona uylanish yoki erga tegishga majburlash emas. Balki farzandiga juft bo‘layotgan yigit yo qizning diyonati, xulq-odobiga va kasb-hunariga e’tibor qilishdir.

O‘z o‘rnida turmush qurayotgan farzand ham ota-onasining tavsiyalari o‘rinli bo‘lsa, qabul qilishi, qaysarlik qilmay ularning hayotiy tajribalaridan foydalanishi kerak.

Xotin-qizlarni majburlab erga berish holatlarida Payg‘ambarimiz alayhissalomning ayolga nikoh yo ajralishni tanlash ixtiyorini berganlari ma’lum. Hatto bir holatda qiz kambag‘al yigitni, ota-ona esa boy yigitni tanlaganida, u zot qizning ixtiyorini ustun qo‘yib: 


لم ير للمتحابين مثل النكاح
«Bir-birini yaxshi ko‘rganlar uchun nikohdan yaxshisi yo‘qdir", dedilar (Imom Ibn Moja rivoyati). Vallohu a’lam"

O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Fatvo markazi.

Maqolalar