Sayt test holatida ishlamoqda!
06 Iyul, 2025   |   11 Muharram, 1447

Toshkent shahri
Tong
03:13
Quyosh
04:56
Peshin
12:33
Asr
17:42
Shom
20:03
Xufton
21:39
Bismillah
06 Iyul, 2025, 11 Muharram, 1447

Jahon hamjamiyati uchun juda muhim hujjat qabul qilindi

19.05.2022   1265   3 min.
Jahon hamjamiyati uchun juda muhim hujjat qabul qilindi

Bir necha kundan buyon yurtimizda o'tkazilayotgan “Deklaratsiyalar muloqoti” xalqaro forumi nihoyasiga etmoqda. Shimoliy Amerika, Yevropa, Osiyo, Yaqin Sharq va Afrika mamlakatlarining turli din vakillari, ilohiyotshunoslar, dinshunoslar va huquqshunoslardan iborat delegatsiyalari a'zolari 19 may kuni tadbirning asosiy qismida ishtirok etdilar va “Buxoro deklaratsiyasi”ni bir ovozdan qabul qilindilar. Buxoro deklaratsiyasi» ma'rifat g'oyalari va bag'rikenglik madaniyatini targ'ib qilishga qaratilganligi bilan yanada ahamiyatlidir.

Forum yakunida “Buxoro deklaratsiyasi” qabul qilinib, O'zbekiston tajribasidan kelib chiqib jahon hamjamiyati bilan dunyoda ma'rifat va diniy bag'rikenglik tamoyillarini qaror toptirish, shuningdek, turli dinlar o'rtasidagi muloqotni kuchaytirishga alohida e'tibor qaratildi.

Shuningdek, xalqaro mutaxassislar forum doirasida e'tiqod erkinligi ta'minlash, diniy qadriyatlar kabi insoniyat uchun azaliy masalalarni muhokama qilishib, xalqlar o'rtasida tinchlik, birdamlikni mustahkamlash yo'lidagi mavjud to'siqlarni aniqlash, muammolarni bartaraf etish yo'llari haqida fikr almashishdi.

E'tiborlisi, anjumanda ko'plab mamlakatlardan tashrif buyurgan dinshunos olimlar va amaliyotchi mutaxassislar yurtimizdagi o'zgarishlar borasida o'z fikr-mulohazalarini bildirib, O'zbekiston ko'pmillatli mamlakat sifatida o'z hududida diniy bag'rikenglik va millatlaro totuvlikni ta'minlay olayotgan davlat sifatida e'tirofga loyiq ekanini alohida ta'kidlashdi.

Jahonda yuz berayotgan bugungi tendentsiyalarni hisobga olib, qabul qilingan “Buxoro deklaratsiyasi”ni har tomonlama muhokama qilgan holda, dunyoning turli qit'a, mintaqalaridan kelgan nomdor ilohiyotshunoslar, dinshunos va huquqshunoslar ushbu hujjatda avval qabul qilingan barcha deklaratsiyalarning asosiy tamoyillari aks etishiga erishishni ko'zlamoqdalar.

“Buxoro deklaratsiyasi”ni ishlab chiqishda turli mamlakatlar keng doiradagi vakillari ishtirok etishi mamlakatimizning e'tiqod erkinligi va diniy bag'rikenglikni ta'minlash sohasidagi siyosati samaradorligi xalqaro hamjamiyat tomonidan e'tirof etilayotganidan dalolat.

“Buxoro deklaratsiyasi” butun jahon hamjamiyati uchun ma'rifat g'oyalari va bag'rikenglik madaniyatini ilgari surish, turli din vakillari milliy an'analarini hurmat qilish, ularning huquqlarini ta'minlash, global miqyosda bunyodkorlik muloqotini mustahkamlashga qaratilgan muhim hujjat bo'ladi.

“Buxoro deklaratsiyasi» qarama-qarshilik va kelishmovchiliklarning oldini olish, jahon miqyosida o'zaro hamjihatlikni mustahkamlashda O'zbekistonning etakchi rolini ta'minlovchi tarixiy hujjatdir.

O'zbekiston musulmonlari idorasi Matbuot xizmati

O'zbekiston yangiliklari
Boshqa maqolalar
Maqolalar

Mo‘tadillik - saodat

04.07.2025   5079   2 min.
Mo‘tadillik - saodat

Islom dini biror shaxs, guruh, mol-dunyoga nisbatan va obro‘-e’tibor topish uchun qilinadigan har qanday mutaassiblik va firqalarga bo‘linishni qoralaydi, tarafkashlikni johiliyat holatiga o‘xshatadi.

Mutaassiblikning turli ko‘rinishlari bor bo‘lib, ular kishining o‘zi, mol-dunyosi, farzandlari, millatini boshqalardan afzal bilib, bu yo‘lda ashaddiy ravishda kurashishi demakdir. Mo‘tabar manbalarimizda ota-bobolari va o‘zining nasabi bilan faxrlanish tuyg‘usi kishini do‘zaxga tortadi deb ta’kidlangan.

Mutaassiblik turlaridan biri bu diniy mutaassiblikdir. Diniy mutaassiblik deganda, ma’lum bir dinda asos bo‘lgan, ushbu din vakillari amal qiladigan ta’limot va qoidalarga qarshi chiqish, diniy tushunchalarni shariat ko‘rsatmalariga zid ravishda o‘zicha talqin qilib, boshqalarni unga ergashishga chorlash nazarda tutiladi. Diniy mutaassiblikning eng katta xatarlaridan biri bu, dinlararo muloqotga rahna solishdir.

Dinda mutaassibona harakat, dinda chuqur ketish, haddan oshish, Qur’on va Sunnatda kelgan ta’limotlarga zid ravishda o‘z fikriga ergashishni qattiq qoralanadi. Dinda haddan oshish deganda shariat belgilab qo‘ygan chegaradan chiqib ketish tushuniladi. Bu ish aqidada bo‘lsin, so‘z yoki amalda bo‘lsin, baribir. Bu borada Alloh taolo Baqara surasida  “Ushbular Allohning chegaralaridir. Bas, ulardan tajovuz qilmang. Va kim Allohning chegaralaridan tajovuz qilsa, bas, o‘shalar, ana o‘shalar, zolimlardir”, deb marhamat qiladi.

Payg‘ambarimiz Muhammad sallallohu alayhi vasallam: “Dinda haddan oshishdan ehtiyot bo‘linglar. Chunki, sizlardan oldin o‘tganlarni dinda haddan oshishlik halok qilgandir” deb uqtirganlar. 

Shunday ekan, bugungi kundagi ko‘plab muammolarning ildizi mutaassiblik va haddan oshish ekanligini hammamiz chuqur anglashimiz lozim. Xulosa o‘rnida, bu kabi muammolarning yechimi sifatida Faqih doktor Vahba Mustafo Zuhayliy janoblarining ushbu so‘zlarini keltirish bilan yakunlaymiz: “Islom mo‘tadil din bo‘lib haqiqatlardan birortasida chetga chiqishga yoki haddan oshishga yo‘l qo‘ymasligini anglatadi. Islomda va boshqa dinlarda dinda haddan oshish ham, e’tiqodda bir taraflama va g‘ayritabiiy bo‘lish ham, haddan tashqari qattiq olish ham, juda bo‘sh qo‘yib yuborish ham yo‘q…”. 

Alloh ta’olo barchamizni haq yo‘ldan adashtirmasin.

Kosonsoy tumani "Sodod" jome masjidi imom-xatibi

Bahodir Mirfayziyev

Manba: @Softalimotlar

MAQOLA