916-CAVOL: Allohning amrisiz zarra tikon ham kirmaydi deyishadi. Turli xil dardga yo'liqishimiz gunohlarimiz ko'pligidanmi yoki boshqa sababi ham bormi?
JAVOB: Bismillahir Rohmanir Rohim.
Bugungi kunda musulmon odam giriftor bo'layotgan har qanday balo-ofat, qiyinchiliklar – ular umumiy bo'lsin, xos bo'lsin – insonlarning zulmi tufayli berilgan ilohiy jazo degan tushuncha paydo bo'lib qolgan. Kimdir biror baloga yo'liqsa, u odam solihmi, fosiqmi, kattami, kichikmi, balog'atga etganmi, etmaganmi, oqilmi, majnunmi, mas'ulmi, mas'ul emasmi, aybdormi, beaybmi – farqi yo'q, hammasi qilgan zulmi va gunohlari uchun ilohiy jazo olibdi, deyishadi. Nimaga bunday deyapsiz deb so'ralsa, Alloh taoloning “Sizga qaysi bir musibat etsa, o'z qo'lingiz qilgan kasbdandir”, degan oyati bilan javob berishadi (Shuuro surasi, 30-oyat).
Boshimizga tushgan balo-musibatlarning sababi haqiqatdan ham gunohlarmi? Bu oyatning yagona tafsiri shumi?
Mufassir Ikrima ushbu oyatning sharhida “Bandaning qoqilishi yoki undan qattiqroq narsaga uchrashi Alloh uning biror gunohini mag'firat qilishi yoki biror darajaga ko'tarishi uchundir”, degan (Tafsiri Bag'oviy).
Balo-ofat va qiyinchiliklar odamning o'z qo'li bilan kasb qilgan ishi uchun jazo o'laroq berilgani kabi boshqa sabablarga ko'ra tushishi ham mumkin. Masalan, payg'ambarlarga, solihlarga tushadigan balolar ana shunday. Nabiy sollallohu alayhi vasallam: “Odamlarning eng og'ir baloga uchraydigani anbiyolardir, so'ng eng afzallaridir”, deganlar (Bazzor, Ahmad va boshqalar rivoyat qilishgan).
Ikrima aytganidek, bu kabi balolar bandaning zulmi tufayli berilgan jazo emas, balki uning darajasini ko'tarishdir.
Bu borada shayx Ibn Oshur shunday deydi: «Solihlarning boshiga tushgan balo-ofatlar, musibat va alamlar ularning ajri ziyoda bo'lishiga va Allohdan o'zga hech kim bilmaydigan boshqa narsalarga sabab bo'ladi. Alloh ba'zan haddidan oshganlarga yaxshiliklar, ne'matlar ham beradi, bu esa azobini kechiktirish va bundan boshqa, Allohdan o'zga hech kim bilmaydigan sabablar uchundir. U Zot maxluqotlarining barcha sir-asrorlarini, niyatlarini, yaxshilik va yomonliklardan iborat amallarining miqdorini hamda nafslari va aqllarining turli yaxshilik va yomonliklarga bo'lgan iste'dodini biladi».
Nabiy sollallohu alayhi vasallam: «Jonim qo'lida bo'lgan Zotga qasamki, Alloh mo'min uchun biror narsani taqdir qilsa, unga albatta yaxshilik bo'ladi va mo'minlardan boshqalarda bunday bo'lmaydi: agar unga xursandchilik etsa, shukr qiladi va bu uning uchun yaxshilik bo'ladi; biror zarar etsa, sabr qiladi va bu ham uning uchun yaxshilik bo'ladi», dedilar». Vallohu a'lam.
O'zbekiston musulmonlari idorasi
Fatvo hay'ati.
Telegram (https://t.me/diniysavollar) | Instagram (https://www.instagram.com/fatvouz/) | Facebook (https://www.facebook.com/diniysavollar) | Tiktok (https://www.tiktok.com/@fatvouz)
#xabar #muftiy
Bugun, 11 sentyabr kuni Bishkek shahrida Turkiy davlatlar muftiylari kengashining VI yig‘ilishi o‘tkazildi.
Unda O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi, muftiy Shayx Nuriddin Xoliqnazar hazratlari, Turkiya diyonat ishlari boshqarmasi raisi, doktor Ali Erbosh, Kavkaz musulmonlari idorasi raisi, shayxulislom Ollohshukur Poshozoda, Qozog‘iston musulmonlari diniy idorasi raisi, bosh muftiy Navro‘zboy hoji Tag‘anuli va Qirg‘iziston musulmonlari diniy idorasi raisi, muftiy Abdulaziz qori Zokirov qatnashdi.
Nutq qilgan muftiylar Turkiy davlatlar diniy idoralari o‘rtasidagi hamkorlik jadal rivojlanayotganidan mamnun ekanini izhor etib, ushbu an’anaviy anjuman ahillik, inoqlik, do‘stlik, birdamlik, tahlikali zamonda tinchlik-osoyishtalik va totuvlikni ta’minlashga hissa qo‘shishdek mushtarak maqsadlarga xizmat qilayotganini e’tirof etishdi. Bunday ezgu ishlar va ummat birligiga Qur’oni karim va hadisi shariflarda ham chorlanganini dalillar bilan keltirishdi.
Global muammolarga birgalikda yechim topish va Islom dini sofligini asrash borasidagi imkoniyatlarni birlashtirish bugungi kunda juda ham muhimligini ta’kidladilar. Fitnalar, buzg‘unchi g‘oyalar va axborot xurujlari avj olgan bir paytda g‘oyaviy tahdidlar qarshisida Turkiy dunyo xalqlari birdamlikda muammolarni bartaraf etishga yanada jiddu jahd qilish kerakligini aytib o‘tishdi.
Yig‘ilishda mazkur tuzilma huzuridagi Fatvo hay’ati tomonidan atroflicha muhokama qilinib, Kengashga ko‘rib chiqish va imzolanish uchun taqdim etilgan oila, nikoh, inson organlarini ko‘chirish, haj va umra, ayrim oziq-ovqat mahsulotlari iste’moli borasidagi beshta muhim fatvo imzolandi. Ushbu fatvolarning mazmun-mohiyatini kelgusida batafsil yoritish rejalashtirildi.
Kengash doirasida jamoaviy fatvolar chiqarilishi muhim tarixiy qadam bo‘lib, turkiy mamlakatlardagi diniy-ma’rifiy ishlar va fiqhiy masalalarni hal etishda yakdillik va hamkorlikni ta’minlaydi.
Turkiy davlatlar muftiylari hozirgi kunda dolzarb bo‘lib turgan Islomda ummat birligi nomli Bayonot hamda iqlim o‘zgarishining oldini olish, atrof-muhitni muhofaza qilish va ekologik muammolarni hal qilish to‘g‘risidagi Murojaatni ham qabul qilishdi.
Yig‘ilishda Turkiy davlatlar muftiylari O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi, muftiy Shayx Nuriddin Xoliqnazar hazratlarini muhtaram Prezidentimizning farmonlariga ko‘ra “Oliy Darajali Imom Buxoriy” ordeni bilan mukofotlanganlari munosabati ila samimiy qutladilar. O‘z navbatida Muftiy hazratlari qardosh davlatlar diniy idoralari rahbarlariga tashakkur aytdilar.
Shundan so‘ng Kengash yig‘ilishi O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi, muftiy Shayx Nuriddin Xoliqnazar hazratlarining dunyo musulmonlariga tinchlik-ofiyat so‘rash, turkiy xalqlar birdamligi yanada mustahkam bo‘lishi haqidagi xayrli duolari bilan yakunlandi.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi Matbuot xizmati