Halqimiz matonatli, irodali. Har qanday holatda ham imoniga, diniga, vijdoniga sodiq qolgan. Qahatchilik qilich qayrab turgan yillarda ham, urushning azob-uqubatli davrlarida ham, ochlik, yo'qchilik suyak-suyaklargacha zirqiratgan, har tomondan ajal o'qlari tinmay kishilar ko'kslariga sanchilayotgan kunlarda ham milliyligimiz, azaliy qadriyatlarimizga yot bo'lgan har qanday illatlarga murosasiz bo'lgan.
Bir necha yillar oldin ota-onasi tirik bo'la turib etimxonalarda tarbiyalanayotgan bolalar mavzusi jamiyatimiz uchun, xalqimiz uchun og'riqli masala edi. Farzandlarini goh yashirin, goh oshkora bolalar uyiga tashlab ketayotgan ota-onalar juda qattiq qoralanardi.
Turmushimiz farovon, hayotimiz to'kin, ma'murchilikda yashayotgan bir paytda hali u erda, hali bu erda o'z bolasini sotibdi, uribdi, kaltaklabdi, bo'g'ibdi, axlatxonaga tashlab ketibdi, degan g'ayriinsoniy xatti-harakatlar, holatlar kuzatilyapti. Ko'p hollarda bu kabi qabih ishlarni ayollar, onalar qilayotgani kishini tashvishga soladi.
Axir, “ona” deyilganda, inson ko'z o'ngida mehribon, mushfiq, muhtarama, munisa, ma'suma ayol siymosi gavdalanadi. Ona – avlodlar uzviyligini ta'minlashga hissa qo'shuvchi zot. Shu bois ona mudom e'zozda, e'tiborda, ehtiromda. Hatto uning oyoqlari ostida jannat borligini koinot sultoni Muhammad solallohu alayhi va sallam marhamat qilganlar: “Jannat onalar oyog'i ostidadir” (Imom Quzo'iy rivoyati).
Lekin...
Lekin kuni kecha Toshkent hayvonot bog'ida sodir bo'lgan voqeani ko'rgan, eshitgan kishi borki, nahotki, ayol zoti, boz ustiga, ona o'z farzandini ayiqning qafasiga uloqtirgan bo'lsa-a, deya hayrat, xavotir va hadik ila yoqa ushlashi tabiiy. Chunki bunday holat tarixda kuzatilmagan.
O'z jigarbandini mo'may daromad evaziga pullayotgan, ma'sum bolasini urayotgan va boshqa turli insoniylikka zid jazolar bilan qiynayotgan ota yoki onalar haqida tarqatilgan xabarlarni kechagi voqeaning oldida hech narsa bo'lmay qoldi, go'yo. Chunki bola sotilsa ham, urilsa ham, so'kilsa ham tirik qoladi-ku. Ammo vahshiy hayvonning oldiga bolani uloqtirish esa...
Odamlarga o'zi nima bo'lyapti?! “Erim chet elga ishlashga ketgan, ro'zg'ordagi etishmovchilik tufayli depressiyaga tushib qolib, shunday qildim...” deb o'zini oqlamoqchi bo'layogan o'sha onada zarracha mehr, shafqat, muhabbat bormikin?! Yana ham jiddiyroq aytganda, nahotki o'sha ayol ham o'zini inson deb hisoblasa?! Aks holda uch yashar qizini ayiqning oldiga uloqtirmas edi.
Hatto barcha jonivorlar – sigir, qo'y, ot, tuya, fil va hokazolar ham o'zi tug'gan bolasini, parrandalar o'z polaponini yirtqichlardan himoya qiladi. Kerak bo'lsa jonini tikib, vahshiyni haydaydi, quvib soladi, tirnaydi, tishlaydi, xullas, nima qilib bo'lsa ham, bolasini qutqarishga tish-tirnog'i bilan yopishadi.
Toshkent hayvonot bog'ida sodir bo'lgan voqeani internet saytlari, ijtimoiy tarmoqlar orqali ko'rib, kuzatib, qaysidir yili Armanistonda bo'lib o'tgan kuchli zilzila va uning dahshatli oqibatlari ko'z oldimdan xuddi magnit tasmasidek o'ta boshladi.
Spitak shahrida vayron bo'lgan imoratlar ostida bir ayol yosh bolasi bilan 12 kun jon saqlagan. Qutqaruvchilar ularni olib chiqishganida, ona o'lim bilan olishayotgan bo'lgan, uning 3 yashar (!) qizchasi esa ancha tetik bo'lgan.

Ona va bolaga tez tibbiy yordam ko'rsatilib, jonlantirish bo'limiga olingan, dori-darmonlar berilgach, ona o'ziga kelib, bo'lgan voqeani aytib bergan. Ma'lum bo'lishicha, ona o'z tomirini tishlari bilan kesib, qonini bolasiga ichirgan, shu yo'l bilan uning jonini saqlab qolgan. Arman ayolining jasoratidan hayratga tushgan, buni qahramonlik, deya atagan xalqaro jamoatchilik va OAVlariga bergan interv'yusida “Mening o'rnimda boshqa ayol bo'lganida ham shu ishni qilar edi. Men onalar qilishi lozim bo'lgan ishni bajardim, xolos”, degan.
Shunga o'xshash voqea 2009 yil kunchiqar yurt – Yaponiyada kuzatilgan tsunami oqibatida vayronaga aylangan ko'pqavatli uylar ostida qolib ketgan bir oila hayotida ham kuzatilgan.
Qarang-a, tabiiy ofat tufayli o'zini o'ylamasdan, 3 yashar farzandining hayotda qolishi uchun kurashgan ona bilan kechagina ust-boshi but, qorni to'q, tinch-farovon yurtda yashayotgan, lekin arzimas vajlar tufayli bolasini yirtqichning oldiga uloqtirgan “ayol”ni bir-biriga taqqoslab bo'ladimi?
Nahotki, jinoyatchi ona bolasini ayiqning oldiga tashlayotganda qachonlardir o'ziga ham onasi ko'rsatgan mehrni, muhabbatni, shafqatni, marhamatni o'ylamagan bo'lsa?!
Onasini vahshiy hayvonning oldiga uloqtirgan, sotgan, urgan, bo'g'gan onalar, albatta, qonun oldida javob berar: qilmishlariga yarasha jazolar ham olishar. Lekin har bir narsani kuzatib turuvchi, eshituvchi va ko'ruvchi, adolatli zot Alloh taoloning oldida bu qilmishlarining hisobini qanday berishadi?
“Bilmay shu ishga qo'l urdim, erim chet elda edi, pulim qolmadi...” degan bahonalar, vaju karsonlar Oliy mahkamada aslo o'tmaydi. Har kim qilganining yo mukofotini, yojazosini olishi muqarrar. Chunki Alloh taolo Qur'oni karimda: «Bas, kimki (dunyoda) zarra miqdorida yaxshilik qilgan bo'lsa, (qiyomat kuni) uni ko'rar. Kimki zarra miqdorida yomonlik qilgan bo'lsa ham, uni ko'rar» (Zalzala surasi, 7-oyatlar), deb marhamat qilgan.
Tolibjon NIZOM
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining Farmoni
Fuqarolarning rasmiy sanalarni nishonlash davrida to‘liq dam olishi uchun shart-sharoitlar yaratish, “O‘zbekiston bo‘ylab sayohat qil!” ichki turizmni rivojlantirish dasturi doirasida ichki va ziyorat turizmini yanada rivojlantirish uchun dam olish va bayram kunlaridan samarali foydalanishni ta’minlash maqsadida qaror qilaman:
1. Quyidagi qo‘shimcha dam olish kunlari belgilansin:
(a) 2025 yilda barcha xodimlar uchun (ish haftasining turidan qat’i nazar) 31 dekabr – chorshanba;
(b) 2026 yilda:
(i) barcha xodimlar uchun (ish haftasining turidan qat’i nazar): 2 yanvar – juma, 28 may – payshanba, 29 may – juma, 31 avgust – dushanba;
(ii) olti kunlik ish haftasida ishlaydigan xodimlar uchun: 3 yanvar – shanba, 30 may – shanba, 31 dekabr – payshanba.
2. Mehnat kodeksining 208-moddasiga muvofiq:
(a) ishlanmaydigan bayram kunlari hisoblanuvchi 8 mart – Xotin-qizlar kuni bayrami 2026 yilda yakshanba – dam olish kuniga va 21 mart – Navro‘z bayrami hamda 9 may – Xotira va qadrlash kuni bayramlari besh kunlik ish haftasida ishlaydigan xodimlar uchun shanba – dam olish kuniga to‘g‘ri kelishi munosabati bilan ushbu dam olish kunlari mos ravishda 2026 yil 9 mart, 23 mart va 11 may – dushanba kunlariga ko‘chirilishi;
(b) ishlab chiqarish-texnik va tashkiliy sharoitlar (mavjud uzluksiz ishlab chiqarish, aholiga har kuni xizmat ko‘rsatish, navbatchilik asosida ishlash va boshqalar) tufayli ishlanmaydigan bayram kunlari to‘xtatib qo‘yish mumkin bo‘lmagan ishlarni bajarishda dam olish kunlari ko‘chirilmasligi ma’lumot uchun qabul qilinsin.
3. Besh kunlik ish haftasida ishlaydigan xodimlar uchun dam olish kuni 2026 yilda 12 dekabr – shanba kunidan 31 dekabr – payshanba kuniga ko‘chirilsin.
4. Bayram (ishlanmaydigan) kunlarining uzaytirilishini hisobga olgan holda respublika aholisining maroqli dam olishi uchun:
(a) Turizm qo‘mitasi va Madaniy meros agentligi turizm namoyishi obyektlari (madaniy meros obyektlari, muzeylar) va mehmonxona xizmatlari uchun chegirmalar berilishi hamda aksiyalar o‘tkazilishini tashkil etsin;
(b) O‘zbekiston kasaba uyushmalari federatsiyasiga Sog‘liqni saqlash vazirligi, Qoraqalpog‘iston Respublikasi Vazirlar Kengashi, viloyatlar va Toshkent shahar hokimliklari bilan birgalikda sanatoriylar va sog‘lomlashtirish muassasalari uchun chegirmalar berish hamda aksiyalar o‘tkazish tavsiya etilsin;
(v) “Uzbekistan Airways” AJ va “O‘zbekiston temir yo‘llari” AJga ichki transport qatnovlari uchun chegirmalar berish va aksiyalar o‘tkazish tavsiya etilsin.
5. O‘zbekiston kasaba uyushmalari federatsiyasiga:
(a) mehnat jamoalari o‘rtasida ushbu Farmonning maqsadi, mazmun-mohiyati to‘g‘risida tushuntirish ishlarini tashkil etish;
(b) uzaytirilgan bayram kunlarida xodimlar va ularning oila a’zolari maroqli dam olishini ta’minlash yuzasidan kasaba uyushmalari tashkilotlarining ishini faollashtirish tavsiya etilsin.
6. O‘zbekiston Milliy teleradiokompaniyasi O‘zbekiston Milliy axborot agentligi bilan birgalikda bayram kunlari o‘tkaziladigan tadbirlar to‘g‘risida ommaviy axborot vositalari, shu jumladan, Internet jahon axborot tarmog‘i orqali aholining keng xabardor qilinishini ta’minlasin.
7. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2024 yil 24 dekabrdagi “Yangi yil bayramini nishonlash davrida qo‘shimcha ishlanmaydigan kunni belgilash va dam olish kunini ko‘chirish to‘g‘risida”gi PQ–452-son qarori o‘z kuchini yo‘qotgan deb hisoblansin.
8. Belgilansinki, ushbu Farmon 2027 yil 1 yanvardan e’tiboran o‘z kuchini yo‘qotadi.
9. Mazkur Farmonning ijrosini nazorat qilish O‘zbekiston Respublikasi Bosh vaziri A.N. Aripov zimmasiga yuklansin.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti
Sh. Mirziyoyev