Sayt test holatida ishlamoqda!
16 Iyul, 2025   |   21 Muharram, 1447

Toshkent shahri
Tong
03:24
Quyosh
05:04
Peshin
12:34
Asr
17:40
Shom
19:58
Xufton
21:31
Bismillah
16 Iyul, 2025, 21 Muharram, 1447

Muftiy hazrat hayotiga chizgilar (4-qism)

08.01.2021   2026   9 min.
Muftiy hazrat hayotiga chizgilar (4-qism)

(Davomi, 1-qism2-qism, 3-qism) 

Shavkat Mirziyoev prezidentlik lavozimida ish boshlaganlaridan keyin mo'min-musulmonlarning iymon e'tiqodlariga kattagina e'tibor va erkinlik berildi. Yurtboshimizning Samarqand viloyatiga qilgan tashriflari chog'i “Madaniyat va ma'rifat” telekanali orqali diniy-ma'rif yo'nalishda bir qator ko'rsatuvlar tayyorlash haqida topshiriq bergan ekanlar. Shu yig'ilishda qatnashgan muftiy hazrat ertasi kuni meni chaqirib: “Prezidentimiz shunaqa topshiriq berdilar, ijrosini ta'minlashimiz kerak”, – dedilar. Zudlik bilan ko'rsatuvlar loyihasini tayyorlashni buyurdilar. O'sha paytda idora kotibiyati boshlig'i Ulug'bek Sultonov edi. Mubashshir Ahmad domla esa matbuot bo'limida ishlardi. Loyiha ularga ma'qul keldi. To'rtta ko'rsatuv loyihasi tayyor bo'ldi: "Oltin silsila",  "Qur'oni karimni o'rganamiz", "Bitiklar mutolaasi" va "So'ragan edingiz". 

Loyiha hujjatlari bilan hazratning huzuriga kirdik. Loyihalarni tushuntirib, asosiy ish televideniye rahbariyatidan rozilik olish va dekoratsiya masalasida ko'mak so'rash lozimligini aytdik. Hazrat xursand bo'lib, shu kabi xayrli ishlar uchun barcha imkoniyatlarini ishga solishlarini bildirdi. Ulug'bekka TV rahbariyatiga xat tayyorlash topshirig'ini berdilar. Unda ko'rsatuvlarni tasvirga olish uchun maxsus pavil'onlar qurish va boshqa barcha tashkiliy ishlar sarf-xarajati diniy idora tomonidan qoplanishi ko'rsatib o'tilishi lozimligini ta'kidladilar. Ish boshqaruvchi Rustamga esa hozirdan dekoratsiya ishlarini boshlash kerakligini uqdirdilar. Mubashshir domlaga har bir ko'rsatuvning ishtirokchilari va boshlovchiligiga nomzodlar ro'yxatini tuzish va tasdiq uchun taqdim qilish vazifasini yukladilar. Mubashshir domla hazratning huzuridan chiqqanlaridan so'ng, xursand  bo'lib: “Hazrat naqadar xolis odam-a?” – deb mamnun bo'lgan edi. 

Diniy idora tomonidan barcha ishlar bajarildi. Kompaniya rahbariyati bu ishga rozilik berdi. To'rttala ko'rsatuv bir muddat efir yuzini ko'rdi. U yurtimiz aholisiga qanchalik ma'rifat tarqatgani, bilim bisotlarini boyitgani ayni haqiqat.   

***

Prezidentimizning tashabbusi bilan diniy idora mamlakat miqyosida, Qur'oni karimni o'qish musobaqasini tashkillashtirdi. Tuman bosqichi g'olibi viloyat bosqichiga, viloyat bosqichi g'oliblari respublika final bosqichida o'z mahoratlarini sinovdan o'tkazishlari rejalashtirildi. Tashkiliy qo'mita, hakamlar hay'ati tashkil etildi. Barcha musobaqa bo'ladigan joylar aniqlanib, dizayn asosida dekoratsiyalar qurildi. Qorilarning ovozlarini sifatli yozish uchun barcha qulayliklar muhayyo qilindi. Ba'zi joylarda muxlislar uchun musobaqani bevosita onlayn tarzida kuzatish imkoniyati yaratildi.

Hullas, musobaqa ko'tarinki va  chiroyli o'tishi uchun barcha zaruriyatlar qilinib, boshlash sanasi ham belgilandi. Shu asno kaminada bir fikr – musobaqani televideniye orqali namoyish qilish g'oyasi tug'ildi. Zotan, shu yo'l bilan biz bir talay maqsadga erishamiz. Birinchidan, Qur'on tilovatidan millionlab muxlislar bahramand bo'ladilar. Ikkinchidan, televideniyening reytingi oshadi. Uchinchidan, konstitutsiyamizda vijdon erkinligi haqidagi erkinliklarimiz amalda ekanini namoyish etamiz.

Shu kabi takliflarimni muftiy hazratga aytganimda, xursand bo'lib, qilinishi kerak bo'lgan ishlar kimlarga bog'liqligini va qaysi telekanalda uzatsak, yaxshi bo'lishini so'radilar. "Madaniyat va ma'rifat" telekanalining ruhiyati musobaqaga tushishi va bu sohani tushungan malakali kadrlar borligini aytdim. Ertasi kuni tegishli joylardan ruxsat bo'lganini va ishni hozirdan boshlayverishim mumkinligini aytib, duo berdilar. Televideniye rahbariyati "Madaniyat va ma'rifat" telekanalida har kuni yigirma besh daqiqalik efir ajratdi va uni to'ldirish, sifati bo'yicha javobgarlikni bo'ynimga qo'ydi. Sharafli, savobli ayni paytda mas'uliyatli ish edi bu. Shuning uchun shaxsiy montaj stolimni ham TVga ko'chirdim, harna-da! Ibrohim degan namozxon, Qur'oni karimning tilovat qilinishini xush ko'radigan ukamiz bilan qorilarimiz tomonidan o'qilgan tilovatlarni efirga berishni boshladik.

Har kuni 6–7 soatlik material olardik. Uni eshitib, efirga loyiqlarni yana bir bor ko'rib, hakamlar tuzatgan joylarini to'g'rilab, Qur'oni karimga qarab, to'g'riligiga ishonch bo'lgandan so'ng efirga berardik. Tushunarsiz hollarda mashhurroq qorilardan so'rardik. Chunki bu jarayonni ahli ilmlar, ko'plab  hofizi Qur'onlar kuzatib borayotgani bor gap edi. Qolaversa, Qur'oni karimga muhabbat hammasidan ustun edi. Tilovatlar ajoyib tarzda efirga uzatildi. Jarayon musobaqaning respublika bosqichi yakunlanguncha davom etdi. Olti oy teleekranda uzluksiz tilovat  berildi. Tabriklar, tashakkurlar bo'ldi.
Bir kuni efirga mas'ullardan biri – Muqaddas singlimiz kaminaga minnatdorchilik bildirgan bo'lib, Qur'on tilovatini juda ko'p muxlislar tomosha qilayotganini, telekanal mutasaddilari va xodimlariga rosa savob yog'ilayotganini to'lqinlanib-to'lqinlanib gapirdi. Shunda men: “Muqaddas, buni biz tayyorlab efirga berayapmiz, xolos. Ammo bir narsani anglangki, kimdir shu ish ustida himoya bo'lib turmasa, bu narsa umuman efirga ketmasligi aniq. Qarshiliklar bo'lishi tabiiy, avvalo, Prezidentimiz tashabbusi, qolaversa, muftiy hazratlarining qat'iyatligi tufayli shu martabaga erishib turibmiz, dedim. Keyin duoga qo'l ochib, butun O'zbekiston xalqiga, mo'min-musulmon qavmiga rahnamo bo'lib turgan insonlar haqiga duoi xayrlar qildik. 

Alloh ularning xizmatlaridan rozi bo'lsin!

***

Qur'oni karim oyatlarini to'liq yod olgan kishilarni elda qori, hofizi Qur'on, deb e'zozlashadi. Muborak hadislarda esa mana shu vazifani to'la ado etgan farzandning ota-onasiga ajr-mukofot borligi, bir qorini dunyoga keltirgan ota-ona boshiga ziyosi quyoshnikidan ham charog'on toj kiydirilishi marhamat qilingan.  

Yuqorida nomini zikr etganim Ibrohim: “Dilmurod aka, qorilarning ota-onalari Allohning nazdida yuksak martaba tutar ekanlar-a, axir jannatda toj kiyishdek mukofotning bahosi bo'lmasa kerak, – deb qoldi. U bu gapni chin yurakdan, havas bilan so'zladi. Chunki Ibrohim namozga, ro'zaga haris yigit. Taqvosi takabburlikdan yiroq, ibodati namoyishkorlik g'arazidan xoli, o'zi kamsuqum, vijdonli inson ekanidan rahbarlar ham uning bu ishiga monelik qilmasdi. Ibrohimdagi mas'uliyat, ahloq-odob mo'minlik odati bo'lganidan televideniye ishlarini ham maromiga etkazib bajarardi. Uning yurishi, turishi boshqalar uchun ibrat edi.

 – Ibrohim, – dedim uning savoliga javoban, – men ham diniy ta'lim olganman. Azhardek nufuzli universitetda o'qiganman. Qur'oni karimni yodlashga ko'p harakat qildim, biroq uddalay olmadim. Farzandlarimdan hofizi Qur'on chiqishini Allohdan duolar qilib so'rayman, so'rayapman. Umidim albatta bor. Bu iztirob va umidlar men va men kabi minglab ahli ilmlarning, mo'min-musulmonlarning qalbidagi eng buyuk orzu aslida. Orzular ro'yobini farzandlaring kamolida ko'rish – bundan ortiq baxt bo'lmasa kerak! 

Mana shu so'zlarimning tasdig'i sifatida bundan o'n–o'n besh yillar avval sodir bo'lgan bir voqea yodimga tushdi. Ramazon oyi tarovih namozida Qur'oni karimning xatmi bo'ladigan kun. Hazrati Imom masjidida namozxonlar tumonat. Hatmni to'liq tasvirga olish uchun tasvirchi Fayzulloxon bilan ishni boshladik. Hatm tugagandan keyin duolar boshlandi. Masjid imomi,  ustoz Karimulloh domla qorilar va ularning ota-onalari haqiga duolar qildi. Namozxonlar joyi kelgan vaqtida baralla “omin” deb turishardi. Fayzulloxon meni oldiga chaqirib, kamera ob'ektividan safning birinchi qatoriga e'tibor bilan qarashimni so'radi. Qaradim. Muftiy hazratning ko'zlarida yosh ko'rdim, yig'idan elkalari silkinib-silkinib ketayotganini ilg'ash qiyin kechmadi. Hazratni to'lqinlantirgan narsa nima ekanini darrov angladim. Ko'zlaridan sizib chiqayotgan yosh nimaning hosilasi ekanini his etdim. Bu – orzular ro'yobi edi. Axir, bugungi  xatmi Qur'onni u kishining hofizi Qur'on farzandi – Ahmadxon ado etdi-da!

Bir hadis mazmunida Alloh rizosi uchun yig'lagan ko'z jahannam olovida yonmaydi, deb Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning xitobi bor edi.

Biz barcha qorilar va ota-onalariga bu martabalar muborak bo'lsin, deya bizlarga ham nasib bo'lishini Allohdan so'rab qolamiz.

(davomi bor)

Dilmurod Qo'shoqov

Maqolalar
Boshqa maqolalar
Yangiliklar

O‘zbekiston Prezidentining madaniyat va ma’rifatga qaratgan e’tibori barcha musulmon mamlakatlari uchun namuna – Butunjahon Islom uyushmasi rahbari

16.07.2025   1444   5 min.
O‘zbekiston Prezidentining madaniyat va ma’rifatga qaratgan e’tibori barcha musulmon mamlakatlari uchun namuna – Butunjahon Islom uyushmasi rahbari

Saudiya Arabistonining Makka shahrida O‘zbekistondagi Islom sivilizatsiyasi markazi rahbari Firdavs Abduxoliqov hamda Butunjahon Islom uyushmasi Bosh kotibi Shayx Muhammad bin Abdulkarim al-Issa  ishtirokida uchrashuv bo‘lib o‘tdi. Ushbu uchrashuv va tashrif Butunjahon Islom uyushmasi taklifiga binoan amalga oshirildi. Unda O‘zbekistonning Saudiya Arabistonidagi favqulodda va muxtor elchisi Nodir Turg‘unov ham qatnashdi.

Do‘stona va samimiy ruhda o‘tgan uchrashuvda Markaz rahbari O‘zbekiston Prezidenti Shavkat Mirziyoyev tashabbusi bilan yurtimizda bunyod etilayotgan O‘zbekistondagi Islom sivilizatsiyasi markazi haqida jumladan, Markaz doirasida amalga oshirilayotgan tadbirlar, barcha ilmiy va tashkiliy ishlar haqida ma’lumot berdi.

– O‘zbekiston Islom ilmi, fiqh va hadis sohasida yuksak merosga ega. Bu zaminda mashhur ulamolar, buyuk faqihlar, muhaddislar, mutafakkirlar va san’atshunoslar yetishib chiqqan, – dedi Islom uyushmasi bosh kotibi. – Ushbu merosning Islom olamidagi ahamiyati va dolzarbligini ko‘rsatishda O‘zbekistondagi Islom sivilizatsiyasi markazi muhim o‘rin tutadi. Bu yurtning taniqli va mashhur allomalari tufayli Islom sivilizatsiyasining asl mohiyati xususan, insonparvarlik va bag‘rikenglik qadriyatlari bugungi kunga qadar saqlanib qolgan. Mazkur megaloyiha bu boy merosni jahon hamjamiyatiga tanitishda asosiy ahamiyatga ega. Biz Butunjahon Islom uyushmasi nomidan ushbu sa’y-harakatlarni to‘liq qo‘llab-quvvatlaymiz. O‘zbekiston Prezidentining madaniyat va ma’rifatga qaratgan e’tibori barcha musulmon mamlakatlar uchun namuna bo‘ladi. Markaz bilan hamkorlik qilishdan benihoyat mamnunmiz! – deya ta’kidladi Shayx Muhammad Abdulkarim Al-Issa.

Uchrashuv davomida Shayx Muhammad Abdulkarim Al-Issa O‘zbekistonda olib borilayotgan islohotlar xususan, Islom sivilizatsiyasi markazining barcha tadbirlari, rejalashtirilgan turli anjumanlarga qiziqish bildirib, bu borada olib borilayotgan ishlarni yuksak baholadi va mamnuniyat bilan e’tirof etdi. Islom sivilizatsiyasi markazining ochilish marosimi  qanchalik ahamiyatli ekanligiga esa alohida to‘xtaldi. Shu o‘rinda Shayx Muhammad Abdulkarim Al-Issa O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyev Birlashgan Millatlar Tashkiloti Bosh Assambleyasining 72-sessiyasida so‘zlagan nutqidan quyidagi iqtiboslarni keltirdi: “Biz butun jahon jamoatchiligiga islom dinining asl insonparvarlik mohiyatini yetkazishni eng muhim vazifa, deb hisoblaymiz. Biz muqaddas dinimizni azaliy qadriyatlarimiz mujassamining ifodasi sifatida behad qadrlaymiz. Islom dini bizni ezgulik va tinchlikka, asl insoniy fazilatlarni asrab-avaylashga da’vat etadi. Islom sivilizatsiyasi markazining faoliyati ham shu maqsadga xizmat qiladi”. Shayx Muhammad Abdulkarim Al-Issa O‘zbekiston Prezidenti tomonidan BMT minbaridan turib ilgari surilgan mazkur ulkan tashabbus Butunjahon Islom uyushmasi nomidan qo‘llab-quvvatlashini ta’kidlab o‘tdi.

Islom sivilizatsiyasi markazi rahbari O‘zbekiston Prezidenti tashabbusi bilan Markaz tarkibida Arab-islom xattotlik maktabini ochish yo‘lga qo‘yilganini ma’lum qildi. Shayx Muhammad Abdulkarim Al-Issa ushbu loyihani to‘la-to‘kis qo‘llab-quvvatladi:

– Yangi O‘zbekiston loyihasi bo‘lmish bu xattotlik maktabi orqali Qur’oni karimning har bir surasini maxsus arab xatida, bezaklar bilan boyitilgan tarzda qo‘lda ko‘chirish maqsadga muvofiq, – deya taklif qildi Bosh kotib, – O‘zbekistondagi bo‘lajak Arab-islom xattotlik maktabi faoliyatini yo‘lga qo‘yishda, shuningdek, jahon miqyosida mashhur bo‘lgan katta tajribaga ega xattotlarni ushbu markazga jalb etish, xattotlarning ish faoliyati samarali bo‘lishi uchun ularni rag‘batlantirish va umuman maktab faoliyatini rivojlantirishda astoydil hamkorlik qilishga   tayyormiz.

Delegatsiya a’zolari Makka shahrida joylashgan Hiro madaniyat dahasi, Vahiy muzeyi, “Burj as-sa’a” minorasida joylashgan shu nomdagi muzey, Ka’ba kisvasi uchun qirol Abdulaziz majmuasi va Madina shahridagi “Bo‘ston” muzeyi, Payg‘ambarimiz (s.a.v) siyratlari  va Islom sivilizatsiyasi muzeyi, Jidda shahridagi Islom san’ati muzeyi va kutubxonasiga tashrif buyurdi va hamkorlik bo‘yicha muzokaralar olib bordi.

Bundan tashqari, Islom sivilizatsiyasi markazi delegatsiyasi a’zolari muzey va kutubxonalarga qilgan tashriflari jarayonida Payg‘ambarimizning faoliyat va turmush tarzlarini ifodalovchi videolavhalar O‘zbekistondagi Islom sivilizatsiyasi markaziga taqdim etilishi masalasini ham ko‘rib chiqishdi. 

Shuningdek, uchrashuvda O‘zbekiston Prezidenti tashabbusi bilan Samarqandda yangidan bunyod etilayotgan Imom Buxoriy majmuasi ziyoratchilari uchun qulay shart-sharoitlar yaratish masalasida ham fikr almashildi. Bu borada Saudiya Arabistoni tajribasidan foydalanish maqsadida Butunjahon Islom uyushmasi Tadbirlar va konferensiyalar bo‘limi boshlig‘i Shokir Saloh al-Advaniy bilan muloqot o‘tkazildi. Muloqot davomida Islom uyushmasi vakili bu  masalada Saudiya Arabistonining yetakchi tashkilotlaridan biri “Ilm” kompaniyasi ko‘mak berishini bildirdi. Keyingi muhokamalar videokonferensiya shaklida davom ettirilishiga kelishib olindi. 

Islom sivilizatsiyasi markazi

Dunyo yangiliklari