Ҳусайн Бойқаро темурийлар сулоласи вакили. Хуросонни 37 йил бошқарган. Шоир, рассом, олимларга ҳомийлик қилиб, Ҳиротни маданият ва санъат марказига айлантирди. Туркиянинг "Fikriyat" газетасига таянган ҳолда Исламосфера хабарига кўра, ҳукмдорнинг ўзи Ҳусайний тахаллуси билан шеърлар ёзган.
1 - Ўрта Осиёнинг Ҳирот, Марв, Бойкент, Бухоро, Самарқанд, Тошкент, Фарёб, Қашқар ва Хоразм каби шаҳарлари бир вақтлар илм-фан ва санъат марказлари бўлган. Бу ерда Алишер Навоий, Мулла Абдуллоҳ Жомий, Фахириддин ар-Розий, Ал-Фаробий, Беруний, Али Қушчи ва бошқалар каби жаҳон маданияти ривожига ҳисса қўшган сиймолар яшаб ижод қилдилар.
2 - Ҳусайн Бойқаро 1438 йилда Ҳиротда туғилган. 1469 йилдан умрининг охиригача Ҳиротдаги пойтахти билан Хуросон ҳукмдори бўлган.
3 - Ҳусайн Бойқаро куннинг биринчи ярмини давлат ишларига, иккинчи ярмини эса санъатга бағишлади. Шеърият мажлислари ташкил этиб, шоирларга раҳнамолик қилган. Бу мажлис аъзолари орасида Алишер Навоий, Мулла Жомий ва бошқалар ҳам бор эди.
4 – Бундай масжисларда фақат шеърият ҳақида гапирилди, давлат ва кундалик ишлар ҳақида суҳбатлар қатъиян таъқиқланди. Улар кейин нима ҳақида гапирган эди? Алишер Навоийнинг "Мажолис ун-нафоис" сида бир пайтлар Ҳусрав Деҳлавийнинг бир байтидаги ёмғирни ип билан қиёслаш қанчалик ўринли эканини муҳокама қилганликлари ҳақида хабар берилади:
Севгилим ёмғир пайтида йўлдан юриб, сирғалиб кетди,
Шунда ёмғирнинг ингичка ипини ушлаб, мувозанатини сақлади.
Алишер Навоий бу қиёсни ўринли топди, Ҳусайн Бойқаро эса эътироз билдирди: "Ёмғир томчилари осмондан тушганларида, шубҳасиз, ипга ўхшайди. Ип, пастга оқса-да, куз пайтида уни ушлаб бўлмайди."Шундан сўнг Алишер Навоий ўз фикрининг нотўғрилигини англаб, Ҳусайн Бойқаронинг шоирлик истеъдодидан яна бир бор ҳайратга тушди.
5 - Душанба ва пайшанба кунлари Ҳусайн Бойқаро диний уламоларни тўплаб, улар билан маслаҳатлашди. Дарвишлар ва шайхларнинг мажлисларида иштирок этиб, ҳукмдор уларнинг хутбаларини тинглади, уларга ҳадялар берди.
6 - Ҳусайн Бойқаро болалигидан Алишер Навоий билан дўст бўлиб, унга ҳар томонлама ҳомийлик қилган. Уларнинг ҳар иккаласи ҳам бир-бирларининг шеърий ижодида бутун бир босқични белгилаб, уларнинг номлари билан белгилаб берилган. Ҳукмдор шеърлар яратишдан ташқари, бу соҳада муваффақиятга эришиб, ҳаттотликка ҳам меҳр қўйган.
7 - Ҳусайн Бойқаронинг саройида ҳомийлик топган форс шоирлари орасида Хатифи, Аҳлил Шерозий, Асафий, Сайфи Бухорий, Юсуф Бадиий, Муҳаммад Солиҳ, Ҳамидий ва бошқалар бор эди. Ҳаттотлар Султон Али Машҳадий ва Мир Али Ҳаравий, мусиқачилар Хожа Абдуллоҳ Мурварид, Қул Муҳаммад,Шайхи Шойи, Ғулом Шоди ва бошқалар бу ерда ижод қилишган.
8 - Ҳусайн Бойқаро туркий тилнинг расмий ва адабий тилга айланиши учун қайғурди. Туркий тилда ёзишга буйруқ берди.
9-Ҳусайн Бойқаро шеърий девон, жумладан, ғазал жанридаги лирик асарлар ёзган. ХХ асрда бир неча марта нашр этилган . Бундан ташқари, унинг қаламига адабиёт муаммоларига бағишланган "Рисола" насрий асари мансуб.
10 - Ҳусайн Бойқаро 1506 йилда вафот этди . У ривоятга кўра Али ибн Абу Толиб дафн этилган жой яқинида – Мозори- Шарифда дафн этилган. Кейинчалик бу ерда бозор, ҳаммомлар пайдо бўлиб, янги қишлоқ пайдо бўлди. XIX асрда ушбу жой сезиларли даражада ўсди ва ҳозир Афғонистондаги тўртинчи йирик шаҳар ҳисобланади.
11-Ҳусайн Бойқаро масжид, мадраса, карвонсаройлар қуриш билан ҳам шуғулланган. Уларни даромад билан таъминлаш мақсадида эса унумдор ерлар ва турли биноларни улар билан бирга вақфларга топширган. Лекин уни нозик таъб инсона деб тасаввур қилиш нотўғри. У ички урушда ўз тахтини қўлга киритди. У бутун ҳаёти давомида уруш олиб борди, ўз давлати ҳудудини кенгайтирди. Ўша давр тарихчиларининг фикрича, у ғамхўр ҳукмдор бўлган.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси матбуот хизмати

Саидаҳмадхон домла Сайдаралиев шеъри

– Она ёки ота қарғиши ўтади (уради), деган гаплар бор. Динимизда бу ҳақда нима дейилган?

– Ота-онанинг дилини оғритмаслик, уларга оқ бўлмаслик, уларнинг қарғишини олмаслик керак. Акс ҳолда фарзанднинг дунё ва охирати куйиб кетади. Шунинг учун доим уларнинг дилларини шод қилишга, хизматларида камарбаста бўлишга, дуоларини олишга ҳаракат қилиш шартдир. Борди-ю, улардан бирини ранжитган бўлса, тезда уларни хушнуд қилиши, розилигини олиши шарт. Вафот топган бўлишса, ҳақларида тўхтовсиз савоб ишларни қилиб бориши лозим.

Муҳаммад Айюб ҲОМИДОВ

Шотландиядаги турли динларнинг раҳбарлари сиёсатчиларни қашшоқликка қарши кураш учун чора кўришга ундаш учун бирлашди. Шотландия Мусулмонлар кенгаши, католик черкови, сикх қавми ва бошқа динларнинг вакиллари имзолаган қўшма баёнот қашшоқликка қарши ҳафталикнинг бошида эълон қилинди. "Шотландияда ҳозир жуда кўп одамлар, жумладан, ҳар тўрт боладан бири қашшоқликнинг доимий босими остида яшамоқда", - дейилади баёнотда.

"Жамоаларни қўллаб-қувватлаш, қашшоқлик исканжасида яшовчи ва уларнинг овозларига кўпинча эътибор берилмайдиган одамларни ҳимоя қилиш ва глобал исишнинг энг ёмон оқибатларини юмшатиш учун ҳаракат қилиш керак".

Қашшоқликка қарши курашиш учун тўғридан-тўғри ҳаракат қилишга чақирган диний раҳбарлар, шунингдек, глобал исиш ва иқлим ўзгаришига мурожаат қилиш ҳам муҳтожларга ёрдам беришнинг асосий қисми ҳисобланади ва иккала инқироз ҳам "бир-бирига боғлиқ". "Биз, шунингдек, бу инқирозлар ўзаро боғлиқ эканлиги, айниқса, қашшоқлик исканжасида қолган одамлар иқлим ўзгаришининг энг катта таъсирини бошларидан ўтказаётганлигини тан оламиз", - дейилади баёнотида.

"Биз дуч келаётган муаммолар қаршисида Шотландиянинг диний гуруҳлари Шотландиянинг қашшоқлик чангалидан озод бўлишига ва иқлим инқирозига зудлик билан жавоб беришига умид боғламоқда".

"Бу шошилинчлилик раҳм-шафқат ҳисси билан бирга бўлиши керак".

Баёнот Шотландия мусулмон Кенгашидан Умар Афзал; Шотландия черкови, Бош Ассамблея модератори Лорд Жим Уоллес, Шотландия католик епископлар конференцияси номидан Адолат ва тинчлик бўйича Шотландия комиссияси Президенти, епископ Уильям Нолан ва Шотландия дўстлари диний жамияти (квакерлар) Умумий йиғилиши котиби Элизабет Аллен томонидан имзоланган.

Islam.ru хабарига кўра, 4 октябрдан 10 октябргача бўлиб ўтган қашшоқликка қарши ҳафталик "қашшоқлик – бу биз ҳал қилишимиз мумкин бўлган муаммо эканлигини таъкидлашга чақирилган".

Ўзбекистон мусулмонлари идораси матбуот хизмати