Sayt test holatida ishlamoqda!
22 Iyun, 2025   |   26 Zulhijja, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:05
Quyosh
04:50
Peshin
12:30
Asr
17:41
Shom
20:03
Xufton
21:42
Bismillah
22 Iyun, 2025, 26 Zulhijja, 1446

2. BAQARA SURASI, 177 OYaT

29.10.2020   5118   5 min.
2. BAQARA SURASI, 177 OYaT

۞لَّيۡسَ ٱلۡبِرَّ أَن تُوَلُّواْ وُجُوهَكُمۡ قِبَلَ ٱلۡمَشۡرِقِ وَٱلۡمَغۡرِبِ وَلَٰكِنَّ ٱلۡبِرَّ مَنۡ ءَامَنَ بِٱللَّهِ وَٱلۡيَوۡمِ ٱلۡأٓخِرِ وَٱلۡمَلَٰٓئِكَةِ وَٱلۡكِتَٰبِ وَٱلنَّبِيِّ‍ۧنَ وَءَاتَى ٱلۡمَالَ عَلَىٰ حُبِّهِۦ ذَوِي ٱلۡقُرۡبَىٰ وَٱلۡيَتَٰمَىٰ وَٱلۡمَسَٰكِينَ وَٱبۡنَ ٱلسَّبِيلِ وَٱلسَّآئِلِينَ وَفِي ٱلرِّقَابِ وَأَقَامَ ٱلصَّلَوٰةَ وَءَاتَى ٱلزَّكَوٰةَ وَٱلۡمُوفُونَ بِعَهۡدِهِمۡ إِذَا عَٰهَدُواْۖ وَٱلصَّٰبِرِينَ فِي ٱلۡبَأۡسَآءِ وَٱلضَّرَّآءِ وَحِينَ ٱلۡبَأۡسِۗ أُوْلَٰٓئِكَ ٱلَّذِينَ صَدَقُواْۖ وَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡمُتَّقُونَ١٧٧

177. Yuzingiznimashriqyokimag'ribgaburishingizginayaxshilikemas, Allohga, qiyomatkuniga, farishtalarga, kitoblarga, payg'ambarlargaimonkeltirgan, o'ziyaxshiko'rganmoliniqarindoshlarga, etimlarga, miskinlarga, musofirlarga, so'rovchilarga, qullarniozodqilishgaberadigan, namozniadoqiladigan, zakotniberadigan, ahdlashgandavafoqiladigan, qiyinchilikvamuhtojlikda, musibatetganidasabrqiladiganlaryaxshilardir. Anashularsiddiqdirlar, anashulartaqvolilardir.

Yuzni mashriq yoki mag'rib tomonga (qiblaga) yo'naltirib, ibodat qilishlarning o'zigina yaxshilik sanalmaydi. Ushbu oyati karimada Alloh taolo yaxshi insonlarning (abrorlarning) bir necha sifatlarini zikr etmoqda. Ularning eng birinchi fazilati albatta imonli bo'lishlaridir. Allohga, qiyomat kunining kelishiga, Allohning farishtalariga, nozil qilgan kitoblariga, yuborgan payg'ambarlariga imon keltirgan mo'minlargina yaxshi sanaladi. Insoniyat baxtu saodati yo'lida har qancha ulkan yaxshiliklar qilmasin, buyuk kashfiyotlar va ixtirolarni o'ylab topmasin, kishida imon bo'lmasa, uning yaxshiliklari sariq chaqa kabi qadr topmaydi, savob berilmaydi. Mo'minlarning keyingi fazilatlariga saxovatpeshalik, insonparvarlik kiradi: ular eng yaxshi ko'rgan mollaridan qavmi-qarindoshlariga, etimlarga, kambag'al-bechorahol kishilarga, safarda qiynalib qolgan musofirlarga, tilanchi-so'rovchilarga, qullarni ozod qilish uchun ehson qilishsa, ulkan ajr-savoblarga sazovor bo'lishadi. Yana chin mo'minlar namozlarini o'z vaqtida, barcha arkonlarini o'rniga qo'yib ado etishadi, zakotlarini Alloh buyurgan egalariga berishadi, ahdlashishsa, albatta vafo qilishadi, boshlariga har qanday qiyinchilik va mashaqqat kelsa, chiroyli sabr qilishadi. Ana shunday insonlargina sodiq mo'min va chin taqvoli sanalishadi, ular mo'minliklari uchun ham Allohdan qo'rqishadi, gunohlardan tiyilishadi, Parvardigorning amr-farmonlarida qoim turishadi.

Ilohiy ma'lumotlarga chin dildan ishonib, hech ikkilanmay tasdiq etuvchi va amal qiluvchi, tili bilan dili bir zotlar «siddiq» deb ataladi. Ularning oxiratdagi darajasi rasullar va shahidlar qatorida turadi. Islom tarixida bu sharafga birinchi bo'lib Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning payg'ambarliklarini, me'rojga chiqqanlarini hech taraddudlanmay tasdiq etgan ulug' sahobiy, Islom davlatining ilk xalifasi Abu Bakr Siddiq roziyallohu anhu erishganlar. Taqvodorlar esa Alloh taolodan qo'rquvchi, U Zot taqiqlagan ishlardan chetda bo'luvchi, qabohat va karohiyatli narsalardan hazar qiluvchi kishilardir. Allohning uqubati va azoblaridan saqlanish uchun Uning buyruqlarini bajarish, qaytariqlaridan chetlanish «taqvo» deyiladi. Taqvo Alloh taolodan qo'rqish, harom va shubhali narsalardan tiyilishdir. Bunday xislat sohibi taqvodor (muttaqiy) sanaladi. Taqvodor kishi ishonchli sanaladi, undan hech kim ziyon ko'rmaydi. Islomda barcha insonlar biri-biri bilan tengdir, ular faqat taqvolari bilan ajralib turishadi. Qur'oni karimda: «Allohnazdidasizlarningenghurmatlirog'ingiztaqvodorrog'ingizdir», deyilgan.

Tafsiri irfon
Boshqa maqolalar

Hijriy yangi yilingiz muborak bo‘lsin!

20.06.2025   12697   3 min.
Hijriy yangi yilingiz muborak bo‘lsin!
2025 yilning 26 iyun kuni – yangi 1447 hijriy yil – Muharram oyi boshlanishining 1 kunidir. Ashuro kuni 2025 yilning 5 iyul, shanba kuniga to‘g‘ri keladi.

Muharram oyi qanday oy?
Muharram oyi – musulmonlar taqvimining birinchi oyidir. Bu oy Alloh taolo urush, qon to‘kishni harom qilgan (Zulhijja, Zulqa’da, Muharram, Rajab) to‘rt oyning biri bo‘lib, uning o‘ninchi kuni ya’ni, ashuro kuni alohida fazilatlarga ega.


Ashuro qanday kun?
Bu kun haqida Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Bu shunday yaxshi kundirki, bu kunda Alloh Bani Isroilni dushmanlaridan qutqargan. Shu bois Muso alayhissalom bu kunda ro‘za tutgan. Men Musoga ko‘proq (yaqin bo‘lishga) haqliroqman”, dedilar va u kunda ro‘za tutib, odamlarni ham uning ro‘zasini tutishga buyurdilar” (Imom Buxoriy rivoyati).


Ashuro kuni ro‘za tutish o‘tgan bir yillik gunohlarga kafforat bo‘ladi.
Bu haqda Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Ashuro kunining ro‘zasi – Allohdan umid qilamanki – bir yil oldingi gunohlarga kafforat bo‘ladi”, deganlar (Imom Muslim rivoyati).


Bu kun yaqinlarga kengchilik qilish, bir yillik kengchilikka sabab bo‘ladi.
Abu Sa’d roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Nabiy sollallohu alayhi vasallam: “Kim Ashuro kuni ahli ayoliga kenglik yaratsa, Alloh unga yil bo‘yi kenglik yaratadi”, dedilar (Imom Bayhaqiy rivoyati).

Sufyon ibn Uyayna rahmatullohi alayh: “Bu hadisni oltmish yil tajriba qildim va faqatgina yaxshilik ko‘rdim”, deganlar.


Ashuro kunini Rasululloh sollallohu alayhi vasallam qanday o‘tkazardilar?
Rasululloh sollallohu alayhi vasallam bu kunni o‘tkazib yubormaslik uchun qattiq harakat qilardilar, uning savobiga erishish uchun bu kunning kelishini intiqlik bilan kutardilar. Bu haqda Ibn Abbos roziyallohu anhu aytadilar: “Rasululloh sollallohu alayhi vasallamni Ashuro kuni ro‘zasini Ramazon oyi ro‘zasini kutib sog‘ingandek, boshqa kun va oy ro‘zasini kutganlarini ko‘rmadim” (Imom Buxoriy, Imom Muslim rivoyati).


Abdulloh ibn Abbos roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam Ashuro kuni ro‘zasini tutib, odamlarni ham bu kunning ro‘zasini tutishga buyurganlarida, sahobalar: “Yo, Rasululloh! Bu kun yahudiy va nasroniylar ulug‘laydigan kun-ku!” deyishdi. Shunda Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Alloh xohlasa kelasi yil to‘qqizinchi kuni ham tutamiz”, dedilar. Ammo, kelasi yil kelmasidan Rasululloh sollallohu alayhi vasallam vafot etdilar (Imom Muslim rivoyati).

Ulamolarimiz Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning ushbu niyatlariga e’tiboran, Ashuro kuniga qo‘shib bir kun oldingi yoki bir kun keyingi kunda ham ro‘za tutmoq afzal deydilar.

Alloh taolo ushbu oyning fazilatlaridan barcha mo‘min-musulmonlarni to‘liq bahramand etsin. O‘zining roziligini topadigan amallarda bardavom qilsin.

Davron NURMUHAMMAD