25 Ноябр, 2025, 4 Жумадул сони, 1447
25 Ноябр, 2025, 4 Жумадул сони, 1447
Чумоли энг меҳнаткаш жонзотлардан бири. Исломда чумолига алоҳида эътибор берилган бўлиб, Қуръонда ҳам зикр қилинган. Ҳатто бир суранинг номи “Ан-Намл” - “Чумолилар” деб аталади.
Ҳадисларда ҳам чумолининг ўзига хос мақоми таъкидланган. Пайғамбаримиз Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васаллам тўрт хил жонзотни ўлдиришни ман қилганлар: чумоли, асалари, ҳудҳуд ва сурродни (тўрғайга ўхшаш қуш). (Имом Аҳмад ва Абу Довуд ривояти).
Кўпчилик одатда чумоли чақса, дарҳол босиб ўлдиради. Аслида бу нотўғри. Чумолини ўлдирмаслик керак, чунки у ҳам тирик мавжудот ва уни нобуд қилиш бекорга ман қилинмаган. Қолаверса, чумоли чақиши инсон организми учун бир қатор фойдаларга эга экани ҳам айтилади.
Чумоли чақишининг баъзи фойдaлари:
Қон айланишини рағбатлантиради. Чақиш натижасида қон айланиши яхшиланади, қизил қон ҳужайралари кўпайиб, организмда фаоллик ортади;
Мия нерв ҳужайраларини уйғотади. Чумоли чаққанида юз берган сенсор сигналлар мияга етиб бориб, айрим нейронларни жадалроқ ишлашга ундайди.
Терини чидамли қилади. Олимларнинг фикрича, бир жойни бир нечта чумоли бир вақтда чақса, ўша жойдаги терининг ҳарорат ва бактерияларга нисбатан чидамлилиги мустаҳкамланади;
Қон ивишини фаоллаштиради. Чақиш айрим ҳолларда қоннинг тезроқ ивишига ёрдам беради;
Токсинларга чидамлиликни оширади. Чақиш натижасида ҳосил бўлган қон қатлами томирларни заҳарли моддаларга нисбатан чидамли қилади, бу эса жигарга тушадиган юкни камайтиради;
Семиришга қарши таъсир. Урғочи чумоли чақиш пайтида чиқарадиган махсус ионли шиллиқ миқдори чақилган жойдаги ёғ тўқималарини йўқ қилишга ёрдам беради. Масалан, чумоли қўлни чақса, ушбу модда қўл бўйлаб тарқалиб, ёғларнинг катта қисмини эритишда ёрдам беради.
Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Бир чумоли пайғамбарлардан бирини тишлаб олди. Шунда чумолилар инларини ёндиришга буюрди. Аллоҳ таоло унга ваҳий қилди: “Сени бир чумоли тишласа, тасбеҳ айтадиган умматни ҳалок қиласанми?”, дедилар. (Имом Муслим ривояти).
Пўлатхон Каттаев,
Тошкент ислом институти катта ўқитувчиси
Президентимиз Оқдарё тумани Даҳбед шаҳарчасида жойлашган Маҳдуми Аъзам мажмуасида амалга оширилаётган реконструкция ишлари билан танишди.
Давлатимиз раҳбари шу йилнинг март ойида Самарқанд вилоятига ташрифи чоғида Маҳдуми Аъзам қадамжосини обод қилишга оид лойиҳа билан танишган эди.
Асли ҳозирги Косонсой туманида туғилган сўфий олим нақшбандия таълимотининг раҳнамоларидан бири бўлган. Ёшлик чоғларида Фарғонадаги мадрасада савод чиқариб, Самарқандда Хожа Аҳрор Валийнинг шогирди мавлоно Муҳаммад Қозий қўлида пирлик даражасига етишади. Кейинчалик ўзи тариқат илмига доир 30 дан зиёд асар ёзган, кўплаб шогирдлар етиштирган.
Бу зотга илм йўлидаги хизматлари учун Маҳдуми Аъзам унвони берилади. Илм ва дин йўлидаги узоқ сафардан сўнг Самарқанд вилоятида абадий қўним топган.
Самарқанд ҳукмдори бўлган Ялангтўш Баҳодир Маҳдуми Аъзам қабри устида даxма қурдирган ҳамда бу ерда йирик масжид, илм толиблари учун мадраса ҳам барпо қилган. У вафот этганидан сўнг ўз васиятига кўра, шу ерда дафн этилган. Умуман, зиёратгоҳда 50 дан зиёд қабртош сақланган бўлиб, аксарияти кимнинг шарафига қўйилгани аниқланган. Бу ерда кўплаб алломалар қаторида икки нафар Афғонистон ҳукмдори (Шоҳ Ҳидоят ибн Шоҳ Қосим (1668 йил), Шоҳ Саодат ибн Шоҳ Ҳидоят) ҳам дафн этилган.
Аллома мангу қўним топган зиёратгоҳда лойиҳа доирасида кенг кўламли реконструкция ишлари амалга оширилмоқда.
Маҳдуми Аъзам зиёратгоҳининг умумий майдони қарийб 5 гектарни ташкил этади. Бу масканга келувчи зиёратчилар ҳам кўп. Уларга шароитларни яхшилаш мақсадида Маҳдуми Аъзам мақбараси ёнида уч қаватли замонавий автотураргоҳ, кириш дарвозаси, кушхона ва маъмурий бинолар, таҳоратхона, минг кишилик масжид ва қўшимча айвонлар қурилмоқда.
Таъмирлаш ишларидан сўнг бир вақтнинг ўзида 35 минг зиёратчини қабул қилиш имконияти яратилади. Авваллари 5 минг зиёратчи қабул қилинган.
Шунингдек, ҳудудда зиёратчиларга қўшимча қулайлик яратиш мақсадида ободонлаштириш ишлари олиб борилиб, 40 дан ортиқ савдо ва сервис объектлари ташкил этилади.
Алломанинг руҳлари ёдга олиниб, Қуръон тиловати қилинди. Президент зиёратгоҳда дарахт экди.
Зиёратгоҳни янада ободонлаштириш, боғда асрларга татигулик дарахтлар барпо этиб, ташриф буюрувчилар учун қулайликлар яратиш юзасидан топшириқлар берилди.
https://president.uz/uz/lists/view/8702
Иймон 
Намоз 
Рўза 
Закот 
Ҳаж 
Қуръон 
Ислом сабоқлари 
Aлоқа 