Сайт тест ҳолатида ишламоқда!
27 Ноябр, 2025   |   6 Жумадул сони, 1447

Тошкент шаҳри
Бомдод
06:01
Қуёш
07:25
Пешин
12:16
Аср
15:15
Шом
17:00
Хуфтон
18:17
Bismillah
27 Ноябр, 2025, 6 Жумадул сони, 1447

БОБУР ВА ИСЛОМ: “ТЎРТ ИМОМ БАРҲАҚДУР”

24.02.2021   2093   3 min.
БОБУР ВА ИСЛОМ: “ТЎРТ ИМОМ БАРҲАҚДУР”

“Ишорат тўрт имомғаким, муҳтадойи дину пешвойи аҳли таъйинлар” деган бобда Бобур Аҳли суннат вал-жамоат фиқҳининг тўрт имоми барҳақ эканини, чунки имом дегани шариъатнинг ифодаси бўлиб, улардан бу динга равнақ етишини, у дин ва шариъатда эргашиладиган зот эканини таъкидлаб айтади:

 

Билки, бу тўрт имом барҳақдурур,

Ким алардин бу динга равнақдурур.

Бу имомеки, шаръ адосидурур,

Дин ила шаръ муқтадосидурур.

 

Сўнг имомлар номини санаб: “Бириси Бу Ҳанифаи Нуъмон (ибн Собит)дур, Яна бири шофиъиййи пурдондур, яна бири (Имом) Молику яна (Имом) Аҳмад (ибн Ҳанбал), қилдилар жаҳд шаръ аро беҳад”, деб уларнинг фазилатини билдиради. Буларнинг ҳар бирига эргашиб, изидан борган киши яхши даражалар ва  нажот топишини таъкидлайди:

 

Тенгридин бизга латифадурур,

Муқтадомиз Абу Ҳанифадурур.

Тенгрига шукрлар дейинг яксон,

Қилди бизларга ишни ул осон.

 

Яъни: “Аллоҳдан бизга бир илтифот, бир лутфу карам бўлиб, эргашадиган имомимиз Абу Ҳанифа бўлди. Аллоҳга баробар шукрлар айтингизки, у зот ўз фатво мактабини барпо қилиб, бизларга дин фиқҳи ишларини осон қилдилар”. Бу соҳибқирон Амир Темурдан бошлаб барча темурийларнинг соф эътиқоди ифодасидир. Бу, айни вақтда, Бобур шаънида айтилган баъзи туҳматларга ҳам раддиядир.

 

“ХАРЖ ҚИЛҒОН СОЙИ БУ ГАНЖ ОРТАР”

 

Бобур Мирзо “Мубайян” хотимасида: «Эй Бобур, бу китоб таснифида агарчи ранж чеккан бўлсам-да, қўлимга шундай бир ганж-хазина кирдики, ҳар қандай ганжни харж этиш билан камайиб боради, аммо бу маънавий ганж – бу илм хазинаси харж этган сари тобора ортиб боради», дейди:

 

Бобур, эмди, агарчи чекдим ранж,

Келди илгимга ушбу янглиғ ганж.

Ганж нуқсонға харждин тортар,

Харж қилғон сойи бу ганж ортар.

 

Яна айтадики: «Барча инсонлар одатда ўз хазина-ганжини қўлга киритишдаги ранжу меҳнатини зоеъ қилмасдан, олам аҳлидан ўз ганжи – бойлик-хазинасини яширади. Мен эса бу ганжимни ошкор этиб, уни дин аҳлига нисор этдим», дейди.

Бобур ихлоси ва маърифатининг энг муҳим белгиси шундаки, бу иш риё учун, шуҳрат учун, шеъру шоирлик учун эмас, балки холис Аллоҳ учун ва Ҳақ ризоси учун эканини таъкид билан изҳор этади:

 

Ушбуларким дедим, бўлунг огоҳ,

Бордурур борча холисан-лиллоҳ.

Бу демакдин ғараз Ҳақ эрдию бас,

шеъру шоирлиқ эрмас эрди ҳавас.

 

Бобур фиқҳий масалаларнинг илмийсини таҳқиқ этиб, энди амалийсига – бу илмларга амал қилишга ўзи учун ҳам, китобхон учун ҳам Аллоҳдан тавфиқ – ёрдам сўрайди. Сўнг китоб номи ҳақида сўзлаб: «Ғайрат шижоат кўрсатиб, жидду жаҳд қилиб тамомалаган бу китобимда шариъат масалаларини очиқ баён этганим учун, уни «Мубайян» – «Очиқ баён этилган (шаръий масъалалар)» деб номлаган бўлсам, не ажаб!» – дейди.

Мақолалар
Бошқа мақолалар
Мақолалар

"Осонлаштиринг!"

27.11.2025   659   1 min.

Ислом мутаассибликка мутлақо алоқаси бўлмаган диндир. У ўзига эътиқод қилувчиларни торликка чақирмайди. Ислом манбалари – Қуръон ва суннатда мутаассибликка ундовчи бирор нарса йўқ. Аксинча, кишиларни исломга ундаш Қуръони карим кўрсатиб берганидек, ҳикмат, гўзал мавъиза ва чиройли баҳс ила амалга оширилади. Бу эса мутаассиблик, бирор масалани тор олишга буткул тескари бўлган услубдир.

Пайғамбар алайҳиссаломдан ривоят қилинган ҳадисларнинг бирида: "Осонлаштиринг – қийинлаштирманг, хушхабар беринг нафратлантирманг", - дея марҳамат  қилинади. Ушбу чақириқ мутаассибликни инкор этади. Зеро, мутаассибликдан нафрат, бағрикенгликдан эса хушхабар юзага келади. Демак, ислом мутаассибликни инкор этар экан, у террорни, тинч аҳоли орасида ваҳима келтириб чиқаришни ва бегуноҳ инсонларнинг қонини тўкишни ҳам қоралайди. Исломнинг наздида бир одамнинг жонига қасд қилиш бутун инсониятнинг жонига қасд қилиш билан баробардир.

Қуръони каримда бу ҳақда: "Кимки бирон жонни ўлдирмаган ва ерда бузғунчилик қилиб юрмаган одамни ўлдирса, демак, гўё барча одамларни ўлдирибди", - дейилади. (Моида сураси, 32-оят) Шундай экан, исломни мутаассиблик билан боғлаш янглишишдир. Дин номидан қўпорувчиликлар қилишнинг муқаддас ислом таълимотига мутлақо алоқаси йўқ.

Абдуваҳоб Яқуббоев,

Наманган тумани "Мирзабой Холтўрабой" масжиди имом-хатиби

@SOFTALIMOTLAR

МАҚОЛА