“Ishorat to'rt imomg'akim, muhtadoyi dinu peshvoyi ahli ta'yinlar” degan bobda Bobur Ahli sunnat val-jamoat fiqhining to'rt imomi barhaq ekanini, chunki imom degani shari'atning ifodasi bo'lib, ulardan bu dinga ravnaq etishini, u din va shari'atda ergashiladigan zot ekanini ta'kidlab aytadi:
Bilki, bu to'rt imom barhaqdurur,
Kim alardin bu dinga ravnaqdurur.
Bu imomeki, shar' adosidurur,
Din ila shar' muqtadosidurur.
So'ng imomlar nomini sanab: “Birisi Bu Hanifai Nu'mon (ibn Sobit)dur, Yana biri shofi'iyyi purdondur, yana biri (Imom) Moliku yana (Imom) Ahmad (ibn Hanbal), qildilar jahd shar' aro behad”, deb ularning fazilatini bildiradi. Bularning har biriga ergashib, izidan borgan kishi yaxshi darajalar va najot topishini ta'kidlaydi:
Tengridin bizga latifadurur,
Muqtadomiz Abu Hanifadurur.
Tengriga shukrlar deying yakson,
Qildi bizlarga ishni ul oson.
Ya'ni: “Allohdan bizga bir iltifot, bir lutfu karam bo'lib, ergashadigan imomimiz Abu Hanifa bo'ldi. Allohga barobar shukrlar aytingizki, u zot o'z fatvo maktabini barpo qilib, bizlarga din fiqhi ishlarini oson qildilar”. Bu sohibqiron Amir Temurdan boshlab barcha temuriylarning sof e'tiqodi ifodasidir. Bu, ayni vaqtda, Bobur sha'nida aytilgan ba'zi tuhmatlarga ham raddiyadir.
“HARJ QILG'ON SOYI BU GANJ ORTAR”
Bobur Mirzo “Mubayyan” xotimasida: «Ey Bobur, bu kitob tasnifida agarchi ranj chekkan bo'lsam-da, qo'limga shunday bir ganj-xazina kirdiki, har qanday ganjni xarj etish bilan kamayib boradi, ammo bu ma'naviy ganj – bu ilm xazinasi xarj etgan sari tobora ortib boradi», deydi:
Bobur, emdi, agarchi chekdim ranj,
Keldi ilgimga ushbu yanglig' ganj.
Ganj nuqsong'a xarjdin tortar,
Harj qilg'on soyi bu ganj ortar.
Yana aytadiki: «Barcha insonlar odatda o'z xazina-ganjini qo'lga kiritishdagi ranju mehnatini zoye' qilmasdan, olam ahlidan o'z ganji – boylik-xazinasini yashiradi. Men esa bu ganjimni oshkor etib, uni din ahliga nisor etdim», deydi.
Bobur ixlosi va ma'rifatining eng muhim belgisi shundaki, bu ish riyo uchun, shuhrat uchun, she'ru shoirlik uchun emas, balki xolis Alloh uchun va Haq rizosi uchun ekanini ta'kid bilan izhor etadi:
Ushbularkim dedim, bo'lung ogoh,
Bordurur borcha xolisan-lilloh.
Bu demakdin g'araz Haq erdiyu bas,
she'ru shoirliq ermas erdi havas.
Bobur fiqhiy masalalarning ilmiysini tahqiq etib, endi amaliysiga – bu ilmlarga amal qilishga o'zi uchun ham, kitobxon uchun ham Allohdan tavfiq – yordam so'raydi. So'ng kitob nomi haqida so'zlab: «G'ayrat shijoat ko'rsatib, jiddu jahd qilib tamomalagan bu kitobimda shari'at masalalarini ochiq bayon etganim uchun, uni «Mubayyan» – «Ochiq bayon etilgan (shar'iy mas'alalar)» deb nomlagan bo'lsam, ne ajab!» – deydi.
Bugun, 26 noyabr kuni Farg‘ona viloyati bosh imom-xatibi Ubaydulloh domla Abdullayev Andijondagi “Sayyid Muhyiddin Maxdum” o‘rta maxsus islom bilim yurtida bo‘lib, mazkur maskanda tahsil olayotgan talabalar bilan samimiy va mazmunli davra suhbati o‘tkazdi.
Ubaydulloh domlaga bilim yurti rahbari Rustamjon domla Mahmudov hamrohlik qildi. Uchrashuv avvalida ta’lim muassasasi faoliyati, o‘quv jarayoni va yoshlar uchun yaratilgan imkoniyatlar batafsil tanishtirildi. Ta’kidlanishicha, bugun ta’lim sifati bosqichma-bosqich takomillashib, yangi o‘quv dasturlari joriy etilmoqda, zamonaviy o‘quv xonalari, elektron resurslar va boy kutubxona yoshlar ixtiyoriga taqdim etilgan. Bu o‘z navbatida ilmu ma’rifatni chuqur o‘rganishga intilayotgan talabalar uchun muhim madad bo‘layotgani qayd etildi.
Davra suhbati davomida Ubaydulloh domla talabalarni ilmni puxta egallashga, har bir darsni mas’uliyat bilan o‘rganishga, kelajakda el-yurtga xizmat qiladigan yetuk ulamolar safidan o‘rin egallashga chaqirar ekan, yurtimiz ulamolari hayotidan ibratli misollar keltirildi.
— "Ilm talab qilish yo‘lidagi mashaqqat odamni kamolga yetkazadi. Ilmni faqat o‘rganibgina qolmasdan, uni hayotda qo‘llash, amal qilish insonning eng go‘zal ziynati hisoblanadi” — deya ta’kidlandi.
Talabalarga vaqtni qadrlash, ustozlarning duosi va roziligiga erishish, kitob mutolaasini kundalik odatga aylantirish kabi muhim maslahatlar berildi. Ubaydulloh domla yosh avlodga bo‘lgan yuksak ishonchini izhor etib, har bir talaba ilmda o‘z oldiga buyuk bir maqsad qo‘yishi kerakligi hamda shu maqsadga erishish yo‘lida doimo intilib borish kerakligi aytildi.
Hozirda “Sayyid Muhyiddin Maxdum” o‘rta maxsus islom bilim yurtida 47 nafar farg‘onalik yoshlar tahsil olmoqda. Ularning 15 nafari 4-kursda tahsil olib, mustaqil hayot ostonasida turibdi. Ular barcha ilmlarni puxta egallab, kelgusida viloyatimizdagi masjidlarda xalqimiz ma’naviyati va ma’rifati hamda din xizmatida kamarbasta bo‘lishlariga ishonch bildirildi.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Farg‘ona viloyati vakilligi Matbuot xizmati