Сайт тест ҳолатида ишламоқда!
19 Октябр, 2025   |   27 Рабиъус сони, 1447

Тошкент шаҳри
Бомдод
05:21
Қуёш
06:39
Пешин
12:13
Аср
15:53
Шом
17:40
Хуфтон
18:52
Bismillah
19 Октябр, 2025, 27 Рабиъус сони, 1447

Islom.uz портали Навоий ҳазратларининг асари асосида танлов ўтказмоқда

22.01.2021   1743   2 min.
Islom.uz портали Навоий ҳазратларининг асари асосида танлов ўтказмоқда

Islom.uz портали шеърият мулкининг султони Алишер Навоийнинг халқаро миқёсда нишонланаётган 580 йиллигини муносиб қаршилаш мақсадида «Арбаъин» номли танлов эълон қилди.

Танлов икки йўналишда ўтказилади:

Биринчи йўналиш:

— Тўртликни ифодали ўқиб бериш.

— Ҳадисларнинг ўзбекча таржимасини айтиб бериш.

Иккинчи йўналиш:

— Ҳадиснинг арабча матнини ўқиб бериш.

— Тўртликни ифодали ўқиб бериш.

— Ҳадисларнинг ўзбекча таржимасини айтиб бериш

— Ҳадиснинг ровийсини айтиш.

Ҳар икки йўналишда ҳам иштирокчилар билет танлашади. Танлаб олинган билетда келтирилган ҳадис рақамига кўра, (ҳар бир билетда тўртта рақам бўлади ва шу рақамда кўрсатилган ҳадисларни айтиш керак) иштирокчилардан ўша ҳадисни айтиб бериш талаб этилади. 

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Ким умматимга дин ишлари борасида қирқта ҳадисни муҳофаза қилиб берса, Аллоҳ уни Қиёмат куни фақиҳ қилиб тирилтиради, Қиёмат куни мен унга шафоатчи ва гувоҳ бўламан» деганлар.

Имом Байҳақий ва бошқалар ривоят қилган.

Мазкур ҳадиси шарифнинг илҳоми, ундаги ваъдага умидворлик билан нафақат муҳаддис ва уламолар, балки кўпчилик мусулмон шоирлар ҳам «Арбаъин»лар ёзганлар. «Арбаъин» сўзи «қирқ» дегани бўлиб, бу асарларда фазилатли амалларга, Ислом ахлоқига доир қирқта қисқа-қисқа ҳадислар шеърий тўртликлар шаклида таржима қилинган. Жумладан, буюк олим Абдурраҳмон Жомий раҳматуллоҳи алайҳ форс тилида, мумтоз шоир Алишер Навоий туркий тилда «Арбаъин» асарларини ёзганлар.

Мумтоз адабиётимизни, хусусан, Алишер Навоийнинг «Арбаъин» асарини чуқурроқ ўрганганимиз сари унинг Қуръон ва суннатдаги ўгитларга, динимиз таълимотлари ва ғоясига асослангани тобора яққол кўрина бошлайди.

Бугун ҳам ана шу мўътабар манбаларни ўрганиш ва улар асосида яшаш долзарблигини йўқотган эмас. Уларсиз тарихимизни, адабиётимизни, хусусан, Навоийнинг улкан меросини тўлиқ тушуниб, англаб бўлмайди. Улуғ бобомиз Алишер Навоийнинг асарлари қанча кўп ўрганилса, шунча оз. Зеро, уларнинг асарлари битмас-туганмас зиё манбаидир.

Алишер Навоий Аллоҳга иймон келтирган, Қуръони Каримдаги ҳар бир оятни муқаддас деб билган, нақшбандия тариқатини қабул қилган шоир ва мутафаккирдир. Унинг ижоди моҳиятини англаб етмоқ учун киши дин тарихини яхши билиши, Қуръони Каримни ўқиб, маъносини англай олиши керак.

Улуғ бобокалонимизнинг меросларини тўла ва тўғри тушуниш ҳамда шундай талқин қилиш, бу олтин меросни ҳақиқий, соф ҳолатда кейинги авлодларга етказиш биз, фарзандларнинг шарафли бурчимиздир. Бундай улкан вазифани шараф билан адо қилиш бахтини ҳозирги илм ва маърифат кишиларига, алалхусус, Алишер Навоийга ўзини авлод деб билган сизу бизлар – барчамизга Аллоҳ таолонинг Ўзи насиб этсин!

 

azon.uz

Ўзбекистон янгиликлари
Бошқа мақолалар

Аллоҳдан ўзга илоҳ йўқ. У ‎Роҳман ва Роҳиймдир

17.10.2025   5722   2 min.
Аллоҳдан ўзга илоҳ йўқ. У ‎Роҳман ва Роҳиймдир

Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Аллоҳ таолога битмас-туганмас ҳамду санолар бўлсин.
Пайғамбаримизга мукаммал ва батамом салавоту дурудлар бўлсин.

Асмо бинти Язийд розияллоҳу анҳодан ривоят қилинади:

«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам:

«Аллоҳнинг исми аъзами ушбу икки оятдадир: «Ва илоҳингиз ягона Илоҳдир. Ундан ўзга илоҳ йўқ. У Роҳман ва Роҳиймдир» ва Оли Имроннинг аввалидаги «Аллоҳ – Ундан ўзга илоҳ йўқ. У Ҳайй ва Қоййумдир‎» оятидадир», дедилар».

Имом Аҳмад, Абу Довуд ва Термизий ривоят қилганлар.

Дарҳақиқат, бу икки оятда зикр қилинган Аллоҳ таолонинг исмлари ўзида катта маъноларни жамлагандир. Келинг, улар билан яқиндан танишиб чиқайлик:

«Ва илоҳингиз ягона Илоҳдир. Ундан ўзга илоҳ йўқ. У ‎Роҳман ва Роҳиймдир» (Бақара сураси, 163-оят‎).

Ушбу оятда Ислом ақийдасининг бош масаласи – Аллоҳнинг ягоналиги асосий қоида сифатида илгари сурилмоқда. Аллоҳнинг борлигига ҳеч қачон шубҳа бўлмаган. Унинг зоти ва сифатлари ҳақида тортишувлар доимо бўлиб турарди. Унинг махлуқотлар билан алоқаси ҳақида ҳам тортишувлар кечган. Фақат даҳрийларгина илоҳнинг йўқлиги ҳақида сафсата сотдилар. Аллоҳнинг борлигини инкор этдилар.

«Алиф. Лаам, Мийм. Аллоҳ – Ундан ўзга илоҳ йўқ. У Ҳайй ва Қоййумдир‎» (Оли Имрон сураси, 1-2-оятлар).

Ояти Курсийда келганидек, ушбу ояти карима тавҳидни, Аллоҳнинг ягоналигини холис баён қилади. Аллоҳ таолодан ўзга бандаларнинг ибодатига сазовор ҳеч бир илоҳи маъбуд йўқдир. Аллоҳ доим тирикдир, ўлмайди. У Қойюм – бандалари ишларининг тадбирида доимо қоим турувчидир. Бошқаларнинг туриши ҳам У Зот биландир.

Бу икки ояти каримада ҳам Аллоҳ таолонинг бир неча исмлари зикр қилинган. Аммо улардан қайси бири Исми Аъзам эканига аниқ ишора йўқ.

«Ҳадис ва ҳаёт» китобининг 35-жузи