Анор қадим замонлардан шифобахшлиги билан эъзозланиб, меваларнинг султони ҳисобланган. Анорнинг юзлаб турлари мавжуд бўлиб, меваси таркибида органик кислоталар, витаминлар, шунингдек микробларни йўқ қилувчи моддалар мавжуд. Анорнинг асосан пояси, шохи, гули, илдиз пўстлоғи ва меваси даво сифатида қўлланилади.
Ўрта асрда Европалик табиблар анор шарбатидан асабларни тинчлантиришда фойдаланганлар.
Хитой табобатида анор гулларидан тайёрланган дамлама ичбуруғ, тишларнинг қимирлаб қолиши ва тушиб кетишиниyu олдини олишда фойдаланилган. Анор гулларининг қуритилган кукуни турли жароҳатларга ишлатилган.
Ҳинд табиби Бухан анор дарахтининг илдизидан лентасимон гижжаларни йўқотишда фойдаланган.
ХАЛҚ ТАБОБАТИДА:
Қондаги гемоглобин миқдорини ошириш учун – ярим пиёла анор, хом лавлаги, қизил сабзи шарбатига бир ош қошиқ асал солиб аралаштириб наҳорга ичилади.
Анорнинг хосиятлари
Ширин анор эрур ҳўл-совуқ ҳар вақт
Бу сўзга табиблар сўзидир ҳужжат
Аччиғидан сафро бўлур тору-мор
Ундан ёмон хилтлар туғилмас зинҳор,
Асал билан қўшиб агар ширинин
Ярага суркалса – йўқотар барин,
Чарчоқ, қулоқ оғриқ, оғиз яраси,
Меъда иллати ҳам кетар барчаси
Аччиғи сийдикни ҳайдайди кўпроқ,
Майҳуши наздимда яна яхшироқ,
Аччиғи зарардир еса томоққа,
Йўтал бўлса – шошмас эл ҳам емоққа,
Аччиқ, ширин яна ул майхуш анор,
Ҳафақон ҳайдовчи хосиятга ёр.
Анор гулининг хосиятлари
Гапирсам анор гулидан – совуқ-
Биринчи ўринда, иккинчи қуруқ,
Тиш милкин доимо қилур мустаҳкам,
Қон туфлаш дардини даф этар ҳар дам
Ичак ярасига ундан наф етар
Яра-чақаларни яна даф этар.
Ширин анор
Ширин анор сувини шиша ичига солиб,
Қайнаб чиққунча офтоб тиғига тутгин уни
Сўнг чўп билан кўзингга ўша сувдан суркасанг,
Кўз қичишни йўқотиб, кўпайтирар нурини.
“Табобат дурдоналаридан”
*****
Оғиз ичра пишган бир дона анор,
Мингталаб хом сувдан яхшидир минг бор.
Хусрав Деҳлавий
*****
Тўкди заҳмидин бағир қонини ҳижрон нолиши,
Ўйлаким сиқмоқ ила эл сув оқизгай нордин
Навоий
*****
Мунира АБУБАКИРОВА
Савол: Биз томонларда ўғил фарзанд учун қилинадиган суннат (хатна) тўйига келиннинг отаси ёки ака-укалари сўқим (сўйиладиган қорамол) олиб боришлари шартдек бўлиб қолган. Ҳатто бу нарса келин тарафдагиларнинг бурчи деган тушунча ҳам бор. Шунинг учун айрим ҳолларда баъзи оталар неварасини суннат тўйига ерини сотиш ёки катта қарзларни олишгача мажбур бўлаяпти. Шу ишлар динимизда борми?
Жавоб: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм. Динимизда хатнани бор эканлиги барчага маълум ва бу учун зиёфат қилиб бериш ҳам бор. Аммо бу нарса фарз ёки вожиб, ҳатто суннат ҳам эмас, балки у айрим саҳобийларнинг шунчаки одати бўлган. Лекин у ҳозирги кунда авж олгандек бемаъни дабдабозлик билан эмас, балки тор доирада камтарона дастурхон ёзиб ўтказилган.
Демак, аслида суннат ҳам бўлмаган ушбу “тўй”га сўқим олиб келиш қиз томоннинг бурчи дейиш мантиқсиз экани кўриниб турибди. Буни жоҳилона ҳою ҳавас ортидан пайдо бўлган хурофот десак, тўғрироқ бўлади. Айнан мана шунақа тайини йўқ “мажбурият”лар туфайли қанчадан-қанча оилалар жабр кўряпти ва ҳатто айрим оилалар “сўқим қилинмагани ёки олиб келинган сўқимнинг кичкиналиги” сабабидан бузилиб кетишгача ҳам бормоқда.
Динимизда ҳадя улашишга тарғиб қилинган. Аммо бу чин юракдан ҳамда берувчига малол келмасдан амалга оширилиши керак.
Шундай экан, куёв томонга юбориладиган новвосларни ҳадя деб бўлмайди. Чунки бу нарса ошкора ёки зимдан қилинган талаб ёки келин томоннинг одамлардан уялиб ёхуд “қизим хижолат бўлмасин”, деб қиладиган “совғаси” бўлади. Куёв томоннинг келин томонга бундай талаблар қўйиши катта хато ва гуноҳ саналади. Қолаверса, чин кўнгилдан берилмаган нарсани ейиш ҳам шубҳали ҳисобланади. Зеро Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам шундай деганлар:
لا يحل مال امرئ مسلم الا عن طيب نفسه رواه احمد
“Мусулмон кишининг моли бошқага ҳалол эмас, фақатгина ўзи рози бўлиб, кўнглидан чиқариб берсагина, ҳалол бўлади” (Имом Аҳмад ривояти).
Шундай экан, бундай ишга чек қўйиш лозим. Агар қилмоқчи бўлсалар, куёв томон имкони даражасида ўзлари қилсинлар. Агар имконлари бўлмаса, қайнотани зиммасига юкламасликлари лозим. Имкон бўлмагани учун бу каби эҳсонни қила олмаса, гуноҳкор бўлмайди. Валлоҳу аълам.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази.