Сайт тест ҳолатида ишламоқда!
27 Ноябр, 2025   |   6 Жумадул сони, 1447

Тошкент шаҳри
Бомдод
06:01
Қуёш
07:25
Пешин
12:16
Аср
15:15
Шом
17:00
Хуфтон
18:17
Bismillah
27 Ноябр, 2025, 6 Жумадул сони, 1447

Шариатда дору-л-ҳарб ва дору-л- ислом

09.08.2022   1070   2 min.
Шариатда дору-л-ҳарб ва дору-л- ислом

Ҳозирги замон уламолари илгари сураётган фикрга кўра барча давлатлар БМТга аъзо бўлиб, мазкур ташкилот хартиясини имзолагандан сўнг мусулмон давлатлар учун бирорта давлат дору-л-ҳарб ҳисобланмайди, балки, ҳатто мусулмонлар юрти бўлмаган диёрлар ҳам дору-л-аҳд (ўртада тинчлик ва сулҳ аҳди бўлган диёр) ҳисобланади, бинобарин, у юртларга ҳужум қилиш ёки ўша юртга борганда уларнинг қонунларини бузиш шаръан ҳаром бўлади.

Шунингдек, фуқаҳолардан бир тоифаси ҳозирги кунда аҳолисининг аксарияти мусулмон бўлган ҳар қандай мамлакатни дору-л-ислом ҳисобланишини илгари сурадилар.
Замонамиз уламоларидан Юсуф Қаразовийга кўра бугунги кунда ер юзида бирорта ҳам дору-л-ҳарб йўқ. Балки, мусулмонлар учун дунёнинг барча мамлакати, жумладан аҳолисининг аксарияти мусулмон бўлмаган диёрлар ҳам дору-д-даъва (яъни даъватни етказиш диёри) ҳисобланади.

Хулоса қилиб айтадиган бўлсак, бугунги кунга келиб «дорул ҳарб» ёки «дорул куфр» каби тушунчалар ўз аҳамиятини йўқотган. Чунки, улар маълум марҳала ва даврга хос бўлган тушунчалар эди.

Боз устига қайсидир давлат дорул ҳарб ёхуд дорул куфр деб эътибор қилиниши учун аввал бошқа бир давлат дорул ислом деб эътибор қилиниши керак бўлади. Чунки, мазкур тушунчалар бир-бирига қарама-қарши тушунчалар сифатида вужудга келган бўлиб, бири бўлмаса бошқаси ҳам бўлмаслиги керак.

Ваҳоланки, бугун ҳаммаёқни дорул ҳарб ёки дорул куфр деб даъво қилаётганлар бирорта давлатни дорул ислом деб атамайдилар. Демакки, улар учун дунёда дорул ислом дейишга лойиқ бир давлатнинг ўзи йўқ. Агар шу мантикдан келиб чиксак, дунёда дорул ҳарб ёки дорул куфр ҳам бўлмаслиги керак. Зеро, бу тушунчалар «дорул Ислом» атамасига қарама-қарши ю нарсалар сифатида муомалага киритилган.

Юқоридагилардан биз учун энг камида шу нарса ойдинлашадики, Ўзбекистон каби аҳолисининг аксарияти мусулмон бўлган, фуқаролари бемалол ўз динларига амал қилиб юрган, йилига янги янги жомеъ масжидлар қурилаётган жойларни асло дору-л-ҳарб ёки дору-л-куфр деб аташ мумкин эмас. Балки, бундай юртлар Ислом диёри ҳисобланади.

Бинобарин, бундай мамлакатларга ҳужум уюштириш, турли террорчилик ҳаракатларини содир қилиш асло жоиз эмас (ҳолбуки, Ислом диёри бўлмаган мамлакатларга нисбатан ҳам мазкур жиноятларни амалга ошириш шаръан асло мумкин эмас), ва ундай жойдан ҳеч қаерга ҳижрат қилиш ҳам фарз эмас.

Муҳибуллоҳ Ҳудойбердиев Тўрақўрғон тумани бош имом хатиби

МАҚОЛА
Бошқа мақолалар

Хуфтондан олдин ўқиладиган нафл намоз

26.11.2025   2006   1 min.
Хуфтондан олдин ўқиладиган нафл намоз

Савол: “Мухтасарул виқоя” китобида аср ва хуфтон намозларидан олдин тўрт ракат намоз ўқиш мустаҳабдир”, дейилган экан. Бу гапнинг далили борми?


Жавоб: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм. Ҳанафий мазҳабида ёритилган масалалар, хусусан, ибодатга оид масалаларнинг далиллари бор. Буни айрим манбалар зикр қилган бўлса, “Мухтасарул виқоя” каби ихчам шаклда ёзилган китоблар келтирмаган.

Мухтасарул виқоя китобини шарҳлаган олимлардан бири Мулла Али Қори раҳимаҳуллоҳ ибора остида қуйидаги ҳадисни зикр қилганлар:

“Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: Ким хуфтондан олдин тўрт ракат (нафл) намоз ўқиса, гўёки ўша кечасини таҳажжуд билан ўтказгандек бўлади. Ким уларни хуфтондан кейин ўқиса, гўёки қадр кечасини ибодат билан ўтказгандек (савобга эга) бўлади, дедилар”.

Саид ибн Мансур раҳимаҳуллоҳ мазкур ҳадисни “Сунан”ида ривоят қилган. Имом Насоий раҳимаҳуллоҳ уни Каъб розияллоҳу анҳу сўзларидан, имом Байҳақий эса Оиша розияллоҳу анҳо сўзларидан ривоят қилган. Валлоҳу аълам.


Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази