Ikki narsa insonning fikrini barbod qiladi: biri mol-dunyo bo'lsa, ikkinchisi, jamoldir.
1. Mol shunday narsaki, u insonning nazdida qancha ko'p bo'lsa, uni sarflab, tezda tugatishi mumkin. Shuning uchun u ko'pincha o'zining asl hojatlarini ko'rmaydi, balki orzu-istaklarini ko'radi.
Ma'lumki, asl hojatlar miqdorining chegarasi bordir. Lekin orzu-istaklarning chek-chegarasi yo'q. Masalan:
– piyoda kishi velosipedda yurishni;
– velosipeddaggi kishi mototsiklda;
– mototsikldagi kishi mashinada;
– mashinadagi kishi esa har yili yangi mashina xarid qilishni xohlaydi.
Velosiped yoki mototsikl hojatimizni qondirishi yoki oddiyroq mashina ham bizni qanoatlantirishi mumkin. Lekin biz aslo bunday fikrlamaymiz. Alloh taolo nimani bergan bo'lsa, unga qanoat qilish o'rniga biz doim bir qadam oldinda yurishni istaymiz. Har doim “Menda bunday mashina bor, falon kishida piston mashina bor”, degan xayolda yuramiz.
Inson zaruriy hojatlarini qondiradigan mablag'ni emas, balki uning barcha xohish-istaklarini qondira oladigan darajada puli bo'lishini xohlaydi. “Pul barcha muammolarini hal qila oladi”, deb o'ylash katta xatodir. Chunki qachon mol-dunyo o'zi bilan birga g'am-tashvishlarni ham olib keladi.
Shunda ushbu muammolar yuzaga kelishi mumkin:
– Alloh taolo mol-dunyo beradi, ammo farzandlar noqobil bo'lishi mumkin;
– Mol-dunyo kelsa, xotin buzuq, yomon yo'lga yuruvchi bo'lishi mumkin;
– Mol-dunyo bo'lsa, hasadchilar paydo bo'lishi mumkin.
– Mol-dunyo bo'lsa, dushmanlar ko'payishi mumkin.
– Mol-dunyo topilganda kasalliklar paydo bo'lishi mumkin.
Bunday holatlarda mol-dunyo egasi nima qila oladi? Mol-davlati qanday yordam beradi? Halovatsiz hayotda mol-dunyoning nima qizig'i bor?” Aksincha, biz Alloh taolodan taqdirimizda nima rizq yozgan bo'lsa, duo qilib u zotdan uni barakotli va ofiyatli qilishini so'raylik. Agar rizq barakotli va ofiyatli bo'lsa, unda halovat bo'ladi.
"Sharm va hayo” kitobidan
حدثنا عباس الدوري نا محمد بن بشر العبدي نا مجمع بن يحيى عن عثمان بن موهب عن موسى بن طلحة عن طلحة قال: قلت: يا رسول الله كيف الصلاة عليك ؟ قال: قل :اللهم صل على محمد كما صليت على إبراهيم إنك حميد مجيد وبارك على محمد وعلى آل محمد كما باركت على إبراهيم إنك حميد مجيد.
Muso ibn Talha roziyallohu anhu Talha roziyallohu anhudan rivoyat qiladi: “Yo Allohning Rasuli, sizga salavot qanday aytiladi?” deb so‘radim.
U zot alayhissalom: “Allohumma solli ’alaa Muhammadin kamaa sollayta ’alaa Ibrohiyma innaka hamiydun majiyd. Va baarik ’alaa Muhammadin va ’alaa aali Muhammadin, kamaa baarakta ’alaa Ibrohiyma innaka hamiydun majiyd”, deb ayt”, dedilar.
Salavotning ma’nosi: “Allohim! Ibrohimga salavot yo‘llaganingdek, Muhammadga ham salavot yo‘llagin. Albatta, Sen maqtovga loyiq va ulug‘vor Zotsan. Ibrohimga barakot berganingdek, Muhammad va Muhammadning oilasiga ham barakot bergin. Albatta, Sen maqtovga loyiq va ulug‘vor Zotsan”.
Abu Said Haysam ibn Kulayb Shoshiyning
“Musnadi Shoshiy” asaridan
Davron NURMUHAMMAD