«Keyingi paytda sahnaga chiqqan aqidaviy ixtiloflar sababi ko'p o'ylantirayotgan va qiynayotgan edi.
Musulmonlarni bo'laklarga bo'lib tashlayotgan bu ko'rinish meni qattiq iztirobga solib, uning sabablari va muolajalari haqida jiddiy izlanayotgan edim. Va bular natijasida ayrim xulosalarga kelgan ham edim.
Bugun ana shu xulosalarimni to'ldiradigan qimmatli jumlalarni uchratdim. Ular marhum shayx Muhammad Said Ramazon Butiyning «Tavhidiy mazhablar va zamondosh falsafalar» kitoblaridagi quyida keltiradiganim satrlar edi», deydi ustoz, Islom olimi Mubashshir Ahmad domla.
Quyida ushbu iqtibosni keltirib o'tamiz:
«Agar aqida asoslari qalbiy taslimiyat bilan himoyalangan va asl insoniy fitrat to'siqlari bilan o'ralgan bo'lsa, odatda nafsning tashidan keladigan tashvish va shubhalar aqlni egallamagan bo'lsa, ixtilof omillaridan biror narsa bunday holdagi kishi ongiga kirib kela olmaydi.
Ixtilof bir narsada chuqurlashish natijasida paydo bo'ladi. Chunki izlanish olib borayotgan kishi bunda aniq zohirdan zonniy botinga o'tgan bo'ladi.
Agar izlanuvchilar ana shunday botinga etib borishsa, ixtilof qilishdan omonda bo'lishmaydi. Chunki bunda dalillarning ko'pi zonniy bo'ladi. Bu esa, ittifoqqa erishishga yo'l bermaydi.
Qalbiy taslimiyat egalari esa ixtilofga o'rin bermaydigan zohirdan boshqa tomonga o'tib ketishmaydi.
Zero, ular zohirning ortida bo'lgan noaniqlik va muammolarga e'tibor qaratishmaydi. Masalani mushohada qilishdan ko'z yumishadi va fikriy taammul eshiklarini yopishadi.
Ishni Alloh azza va jallaga taslim etishadi. So'ng, asosiy o'q tomir va ravshan kulliy zohirni mahkam tutishga qaytishadi. Bunda hech qanday xilofga o'rin qolmaydi.
Bu ilk davrlardagi Rasululloh sollallohu alayhi vasallam ashoblarining holatlari edi. Agar holat mana shunday davom etganida musulmonlar safiga ixtilof sizib kirmagan va turli mazhab-firqalar paydo bo'lmagan bo'lar edi».
(Shayx Muhammad Said Ramazon Butiyning «Al-mazohibut tavhidiyya val falsafotul muosira» kitoblaridan, 45-46 betlar. «Dorul-fikr» nashriyoti, 2008-y.)
Bu iqtibosdan ma'lum bo'lyaptiki, agar musulmon Allohning borligi va birligiga iymon keltirish bilan kifoyalanib, qolgan masalalarni Allohga taslim eta olsa, ixtiloflardan omonda bo'lar ekan.
Mubashshir Ahmad
Rossiya musulmonlari Markaziy diniy idorasining taklifiga asosan Ufa shahrida o‘tkazilgan «Islom ideallari va qadriyatlari: Bir Ummat – umumiy taqdir» nomli XVI Xalqaro ilmiy-amaliy konferensiyada O‘zbekiston musulmonlari idorasi vakili Ibrohimjon domla Inomov ishtirok etdi.
Rossiya musulmonlari Markaziy diniy idorasi, Moskva shahridagi Islom madaniyati, fan va ta’limni qo‘llab-quvvatlash jamg‘armasi va Boshqirdiston Respublikasi Rahbari huzuridagi davlat-din munosabatlari kengashi tomonlaridan tashkil etilgan anjumanda 600 dan ziyod mehmonlar qatnashdilar.
Bahrayn, Misr, Iordaniya, Tunis, Turkiya, Iroq, Eron, Hindiston, Germaniya, Amerika Qo‘shma Shtatlari, Kanada, Saudiya Arabistoni Qirolligi, Marokash, Falastin, Mo‘g‘uliston, Qirg‘iziston, Qozog‘iston, Tojikiston, Ozarbayjon, Belarus, O‘zbekiston Respublikasi va bir qator xalqaro tashkilotlar vakillari tashrif buyurdilar.
Shuningdek davlat hokimiyati organlari vakillari, ilmiy va ekspert jamoatchiligi, ta’lim muassasalari, oliygoh o‘qituvchilari va talabalari, Rossiya Federatsiyasi subyektlaridan diniy va jamoat arboblari, an’anaviy konfessiyalar diniy peshvolari hamda Islom olami universitetlari federatsiyasi va Islom ta’lim, fan va madaniyat tashkiloti (ICESCO) vakillari ishtirok etdilar.
Boshqirdiston Respublikasi Davlat Assambleyasi – Qurultoy da o‘tkazilgan Konferensiyadan ko‘zlangan maqsad – ma’naviy-axloqiy qadriyatlarni mustahkamlash, dinlararo va millatlararo tinchlik va totuvlikni rivojlantirish, Rossiya va Yevroosiyo makonidagi musulmon ummati bunyodkorlik salohiyatini oshirishga qaratilgan taklif va tashabbuslarni ishlab chiqishdan iborat.
Xalqaro konferensiya doirasida Rossiya musulmonlari Markaziy diniy idorasi raisi, Muftiy Talgat Safa Tadjuddin hazratlari O‘zbekiston musulmonlari idorasi vakili Ibrohimjon domla Inomov bilan uchrashuv o‘tkazdi.
Muftiy hazrat suhbatni o‘zi boshlab, tashrif uchun minnatdorlik izhor etib, o‘zining eng katta va iliq samimiy salomlarini, eng yaxshi tilak va xayrli duolarini O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi, muftiy Shayx Nuriddin Xoliqnazar hazratlariga albatta yetkazishni bir necha bor ta’kidlab o‘tdi.
Rossiya musulmonlari Markaziy diniy idorasi raisi, Muftiy Talgat Safa Tadjuddin hazratlarining O‘zbekistonga, Buxoroga, O‘zbekiston xalqiga mehri o‘zgacha baland ekanligi namoyon bo‘lib turadi.
Uchrashuv davomida O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi, muftiy Shayx Nuriddin Xoliqnazar hazratlarining ham salomlari Diniy idoramiz vakili tomonidan hurmat bilan yetkazildi.
XVI Xalqaro ilmiy-amaliy konferensiya so‘ngida “Rossiya musulmonlari Markaziy diniy idorasi raisi, Muftiy Talgat Safa Tadjuddin hazratlarining din va Vatan yo‘lidagi 45 yillik ma’naviy xizmatiga bag‘ishlangan tantanali tadbirlar”da O‘zbekiston musulmonlari idorasi vakili Ibrohimjon domla Inomov so‘zga chiqib, O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi, muftiy Shayx Nuriddin Xoliqnazar hazratlarining Tabriknomalarini hurmat bilan yetkazdi.
Hamda Muftiy Talgat Safa Tadjuddin hazratlariga O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi, muftiy Shayx Nuriddin Xoliqnazar hazratlarining nomlaridan milliy qadriyatlarimiz bo‘yicha milliy zar chopon taqdim etildi.
O‘zbekiston delegatsiyasi tomonidan ko‘rsatilgan bunday yuqori ehtirom va hurmatdan juda qattiq mamnunligini Muftiy Talgat Safa Tadjuddin hazratlari ko‘z yoshlari ila dildan mehr bilan izhor etdi.
Xizmat safari davomida Xalqaro konferensiyaga tashrif buyurgan bir qator mehmonlar bilan bo‘lgan suhbatlarda delegatsiyamiz vakili tomonidan bugungi kundagi mamlakatimizdagi qilinayotgan ishlar to‘g‘risida to‘xtalib, davlatimiz va hukumatimiz tomonlaridan yurt tinchligi, xalq farovonligi va salomatligi, dinimiz obodligi uchun behisob darajada ishlar olib borilayotganligini yoritib, bugungi kundagi mamlakatimizdagi hamma sohalarda, ayniqsa diniy sohada juda ham katta islohotlar, misli ko‘rilmagan yangiliklar to‘g‘risida xabar berib o‘tildi.