Sayt test holatida ishlamoqda!
27 Dekabr, 2025   |   7 Rajab, 1447

Toshkent shahri
Tong
06:22
Quyosh
07:48
Peshin
12:29
Asr
15:19
Shom
17:05
Xufton
18:23
Bismillah
27 Dekabr, 2025, 7 Rajab, 1447

“Masjidun Nabaviy” haqida

18.04.2020   5733   5 min.
“Masjidun Nabaviy” haqida

1-chi maqolani davomi

Masjidun Nabaviyni kengaytirish va ta’mirlash ishlari:

  1. Hijriy 654 – yil Ramazon oyida juma kechasida Masjidun Nabaviyda yong‘in chiqdi. Yong‘in masjid tomini barchasini, Nabiy sollallohu alayhi vasallamni minbarlari, eshiklarni, javonlarni, xonalarni va sandiqlarni qamrab oldi. Odamlar uni o‘chira olmadilar. Abbosiy xalifa Musta’sim Billah hijriy 654 – yilda (milodiy 1257) masjid qurilishini boshladi, lekin mo‘g‘ullar Bog‘dodni istilo qilishlari sababli qurilishni oxiriga yetkaza olmadi. Misr va Yaman sultoni bu muborak ishga boshliq bo‘ldi. U sulton Zohir Biybars. Bu ishda uning hizmati beqiyos edi. Masjid tomi yonishdan avval qanday bo‘lsa shunday holatda qurilish yakunlandi.
  2. Sulton Ashraf Qayitboy hijriy 886 – 886 yillar (milodiy 1481 – 1483) oralig‘ida masjidni kengaytirdi. Masjidning ko‘p qismlarini qaytadan qurdi va Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning hujralari ustiga gumbaz qurdi. Hujrayi saodatni o‘z ichiga oladigan sharqiy tomonni 2,25 ziro (1,12 m)ga kengaytirdi. Masjid balandligini 22 ziro ya’ni 11 m ga yetkazdi.

Usmoniy xalifalardan bo‘lgan sulton Mahmud II milodiy 1813 – yilda Nabiy sollallohu alayhi vasallamning hujralari ustiga qo‘rg‘oshindan yangi qubba qurdirdi va uni yashil rangga bo‘yatdi.

 

 

  1. Usmoniylar hijriy 923 – yilda (milodiy 1017 – yil) Misrdagi Mamlukiylar sultonligi tugatilganidan so‘ng Masjidun Nabaviyni barcha ishlariga boshliq bo‘ldilar. Sulton Ashraf Qayitboy masjidni kengaytirganidan keyin masjidning ba’zi joylarida devorlarni yorilish holati kuzatilti. Usha paytdagi Masjidun Nabaviy Shayxi Dovud Poshsho Sulton Abdulmajid[1]ga Masjidun Nabaviyni ta’mirlash haqida xabar yubordi. Sulton Abdulmajid I hijriy 1265 – yilda(milodiy 1848 – yil) muhandis Ramzi Afandi va Usmon Afandilani masjid binosi uchun nimalar kerak bo‘lishini aniqlash uchun yubordi. Madina ahli masjid qurilishi va ta’mirlashi uchun kerak bo‘lhan narsalarni aniqlashda yordam berishdi. Ramzi va Usmon afandilar Istanbulga qaytib, Sulton Abdulmajid I ga Masjidun Nabaviyni qayta qurish va ta’mirlashga ehtiyoj boriligini aytishdi. Sulton Abdulmajid I Halim afandini masjid qurilishiga boshliq qilib jo‘natdi. Halim afandiga qo‘shib masjid qurilishi uchun kerakli bo‘lgan muhim ish qurollari, pullar, mutaxassislar, tosh teruvchi ustalar va ishchilarni yubordi. Mutaxassislar yetib borgach tosh teruvchi ustalarni boshlig‘I Ibrohim O‘ga ulardan bir qanchasini usha atrofdan marmar va tosh minerallarini izlash uchun yubordi. Ular masjid qurilishiga kerak bo‘lganini topa olishmadi. Madina atrofidagi tog‘larni qidirishayotganida Abyar Alini ro‘parasidagi Aqiyq vodiysidagi tepalikdan kerakli toshlarni topishdi. Ular tog‘ etagiga tosh teruvchi ustalar uchun chodirlar qurishdi. Ular o‘zlari bilan bolg‘alar va kerakli asboblarni oldilar va tog‘ni tepasiga ko‘tarildilar. Allohning nomi bilan ishni boshlab, yomon toshlarni pasga ota boshladilar, hatto haqiqiy ma’dan chiqqunicha. Tosh yo‘nuvchi ustalar haqiqiy ma’danni ustiga turib iskana bilan ma’danlarni qazishni boshlashdi. Undan tosh qotishmalarni chiqarib olishdi. Ushbu tog‘ni yoniga: “Ushbu tog‘da Harami Sharif uchun tosh olingan” – deb yozib qo‘yilgan. Ushbu qizil toshlardan masjid ustunlari va qubbalarini qurishdi. Ushbu toshlar o‘ymakorlik uchun oson va rangi chiroyli edi. To‘rtta devorni qora o‘yib ishlov berilgan toshlardan qurishdi. Masjidga Qur’ondan bir qancha suralar, Rasululloh sollalloh alayhi vasallamning ismlari “Suls” xatida yozildi. Yozilgan yozuvlar ustidan oltin suv yurgizib chiqildi. Sulton Abdulmajid I Masjidun Nabaviyga Qur’on ta’lim olish uchun maktab ochtirdi.

Hijriy 1277 – yilda (milodiy 1861) masjid qurilishi o‘z nihoyasiga yetdi. Masjidga umimiy 1293 m2  maydon qo‘shildi. Masjidning umumiy maydoni 10303 m2 ga yetdi. Eshiklar soni 5 taga, minoralar soni 5 taga yetkazildi. Hijriy 1326 – yilda Masjidun Nabaviy to‘liq elektirlashtirildi. Bu islom olamidagi birinchi to‘liq elektirlashtirilgan inshoot bo‘ldi.

Shayxontohur tumani “Eshon 

 Boboxon” jome masjidi imom

 noibi Abdulahadov Abdulmo‘min

 

 

 

[1] Sulton Abdulmajid I ibn Sulton Mahmud II. Hijriy 1238 – yil (milodiy 1823 – yil) tug‘ilgan. Hijriy 1255 – yilda (milodiy 1839 – yil) sulton bo‘lgan. Hijriy 1277 – yilda (milodiy 1861 – yil) vafot etgan.

Maqolalar
Boshqa maqolalar
Videolar

Amaliy tadbirlarning navbatdagisi poytaxtimizning Olmazor tumanida bo‘lib o‘tdi

24.12.2025   10312   4 min.

Shu yil 23 dekabr kuni O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi, muftiy Shayx Nuriddin Xoliqnazar hazratlarining tashabbusi o‘tkazib kelinayotgan amaliy tadbirlarning navbatdagisi poytaxtimizning Olmazor tumanida bo‘lib o‘tdi.

Tadbirga O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi o‘rinbosari Zayniddin domla Eshonqulov boshchilik qildi. Shuningdek, unda Diniy idora bo‘limi boshliqlari Islomiddin domla Zuhriddinov, Muzaffar domla Kamolov va Masjidlar bilan ishlash bo‘limi yetakchi mutaxassisi Dilmurod Rahimovlar qatnashdi.

Mazkur tumandagi “Islomobod” masjidida o‘tkazilgan tashkiliy yig‘ilishda Toshkent shahar vakilligi rahbariyati, tuman-shaharlar bosh imom-xatiblari va Olmazor tumanidagi masjid imom-xatiblari ham ishtirok etdi.

Tadbir avvalida O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi, muftiy Shayx Nuriddin Xoliqnazar hazratlarining “Inson qadri” kitobi taqdimoti o‘tkazildi. Unda Zayniddin domla Eshonqulov mazkur kitob bugungi hayotimiz bilan naqadar uyg‘un ekani, dinimizda ham inson va uning qadr-qimmati yuksak ulug‘lanishi, har bir diniy soha xodimining faoliyati uchun dasturamal bo‘lib xizmat qilishini alohida ta’kidlab o‘tdi. Ushbu kitob barcha ishtirokchilarga tarqatildi.

Tadbir davomida tuman bosh imom-xatiblari uchun namunaviy maxsus kiyim namunasi taqdimot qilindi. Unda chakmon, duxoba va milliy do‘ppilar namoyish qilindi.

Shuningdek, Toshkent shahri, xususan, Olmazor tumanida 2025 yil davomida amalga oshirilgan ishlar sarhisob qilindi. Unda shahardagi imom-xatiblar faoliyatidagi yutuqlar e’tirof etilib, ba’zi kamchiliklar bo‘yicha tegishli tavsiyalar berildi.

Shundan so‘ng Toshkent shahar bosh imom xatibi o‘rinbosari Rustamov Ergashali boshchiligida tumanlar bosh imom-xatiblari, shuningdek, tajribali imom-xatiblardan tarkib topgan Ishchi guruh tuzilib, ular Olmazor tumanidagi 21 ta masjid va mahallasiga biriktirildi.

Tadbir doirasida amaliyoti nazarda tutilgan yo‘nalishlar bo‘yicha quyidagilar amalga oshirildi:

Birinchi yo‘nalish bo‘yicha imom-xatiblar 7 toifaga mansub 105 ta oilaga kirib, ma’naviy-ma’rifiy targ‘ibot va amaliy yordam tadbirlarini olib bordi: Xususan:  

- 20 ta xonadonda yot g‘oyalar ta’siriga moyil bo‘lganlar bilan suhbatlashilib, tushunchalari to‘g‘rilandi;

- 15 ta xonadonda jazo muddatini o‘tayotganlarning oila a’zolari, muqaddam sudlanganlar bilan suhbat qilindi;

- 20 ta notinch oila o‘rganilib, muammoning sabablari bartaraf etish, arazlashganlarni yarashtirish choralari ko‘rildi;

- 15 ta xonadonda ichkilikka ruju qo‘yganlar bilan suhbat qilinib, zararli odatlardan saqlanish to‘g‘risida nasihat qilindi;

- nogiron, kasal, ehtiyojmand fuqarolar, shuningdek, tabarruk yoshdagi qariyalar yashaydigan 20 ta oilaga kirilib, ulardan hol-ahvol so‘rash barobarida sovg‘a-salomlar ulashildi, davolanish va dori-darmon uchun moddiy yordam ko‘rsatildi.

Kirilgan 105 ta xonadonning ichidan moddiy imkoniyati cheklanganlariga  homiylarni jalb qilgan holda jami 42 000 000 (qirq ikki million) so‘mlik ro‘zg‘orlik mahsulotlari ehson qilindi. Ular orasidan o‘ta nochor bo‘lganlarining moddiy ta’minotidan xabardor bo‘lib turish rejalashtirildi;

Ikkinchi yo‘nalish bo‘yicha imom-xatib faoliyati o‘rganildi. Jumladan, jamoani boshqarish, masjidni toza va ozoda saqlash, unda qulay sharoitlar yaratish jihatlari ko‘rib chiqildi.

Uchinchi yo‘nalish bo‘yicha Ishchi guruh a’zolari o‘zlariga biriktirilgan 21 ta masjidda peshin namozini ado qilib, jamoatga ma’ruza qilib berdilar. Tinchlik ne’mati, shukronalik, aqidada adashmaslik, mazhabga ergashish kabi muhim mavzudagi chiqishlarda 3800 ga yaqin tinglovchi qamrab olindi.

Shuningdek, yakuniy yig‘ilishda O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi o‘rinbosari Zayniddin domla Eshonqulov qish mavsumini betalofat o‘tkazish bo‘yicha so‘z yuritdi.

Yig‘ilishda mehnat migrantlari va ularning oila a’zolari bilan muloqatni muntazam yo‘lga qo‘yish, kadrlar masalasiga e’tiborni kuchaytirish, ma’ruzalarni Fatvo markazidan chiqarilgan juma tezislari va qo‘shimcha adabiyotlardan foydalangan holda boyitish, haftaning dushanba va payshanba kunlari ma’ruzalar qilish haqida so‘zladi.

Diniy idora Moliyaviy nazorat va tahlil bo‘limi boshlig‘i Islomiddin Zuhriddinov masjidlarda ish yuritish hujjatlarini takomillashtirish, ehson qutilardagi tushumlarni komissiya a’zolari ishtirokida dalolatnoma asosida bankdagi hisob raqamlarga kirim qilish, to‘y va marakalarni ixchamlashtirish, janoza marosimlarda bid’at-xurofatlarga chek qo‘yish to‘g‘risida gapirdi.

Masjidlar bilan ishlash bo‘limi boshlig‘i Muzaffar Kamolov mavjud mahallalarga barcha imom-xatib va imom-noiblarni biriktirish, mahalla yettiligi bilan homkorlikda ishlarni yo‘lga qo‘yish, shar’iy dalil va hayotiy misollar asosida ma’ruza qilish, kiber jinoyatchilikning oldini olish haqida aytib o‘tdi.

Tadbir so‘ngida amalga oshirilgan ishlar tahlil qilinib, Olmazor tumani imom-xatiblari yutuq va kamchiliklari yuzasidan ko‘rsatma va tavsiyalar berildi.

 

O‘zbekiston musulmonlari idorasi

Matbuot xizmati

VIDEO