Sayt test holatida ishlamoqda!
21 Iyul, 2025   |   26 Muharram, 1447

Toshkent shahri
Tong
03:30
Quyosh
05:08
Peshin
12:34
Asr
17:38
Shom
19:55
Xufton
21:25
Bismillah
21 Iyul, 2025, 26 Muharram, 1447

Arslonlar qayerda yashaydi?

26.12.2018   4616   2 min.
Arslonlar qayerda yashaydi?

Arslon – mushuksimonlar oilasiga mansub bo‘lib, yirik sut emizuvchi vahshiy hayvondir.

Erkak arslonning og‘irligi 160-180 kg atrofida bo‘lib, ba’zilarining vazni 230 kg bo‘lishi mumkin. Uzunligi 3 metrga, yerdan balandligi bir metrga yetadi.

Urg‘ochi sher erkagiga qaraganda har tarafdan 30 sm qisqaroq bo‘ladi.

Arslonning tezligi soatiga 55 km.ga yetadi.

Ular asosan kechqurun ov qiladi.

Odatda urg‘ochi sherlar ov qiladi. Erkak arslon esa jamoani mudofaa qiladi.

Jamoada 5 ta urg‘ochi, 2 ta erkak sher bo‘ladi. Ayrim hollarda jamoa a’zolarining soni 40 tagacha yetishi mumkin.

Kim ov qilishidan qat’i nazar o‘ljani yeyishni erkak arslon boshlab beradi. U bir o‘tirishda 35 kilogacha go‘sht yeyishi mumkin.

Erkak arslon bir o‘zi ov qiladi. Agar o‘lja katta bo‘lsa, u holda guruh bo‘lib ov qiladi. O‘ljani qo‘lga kiritgach, uni bo‘g‘zidan tishlab, o‘lgunicha kutib turadi. O‘lgach, salqin joyga sudrab olib borib, o‘sha yerda yeydi. 270 kg keladigan zebrani bir o‘zi soyaga sudrab borishi mumkin. Bu og‘irlikdagi hayvonni 5-6 kishi sudray oladi.

Qari va yarador arslon odamga ham hujum qilishi mumkin.

Arslonlar asosan Markaziy Afrika mintaqasining qo‘riqlanadigan hududlari, Osiyoning Arabiston yarim oroli, Kichik, Old va Janubiy Osiyo, Hindiston kabi mamlakatlarning sahro, savanna va daryo bo‘yidagi o‘rmonlarida yashaydi.

Bundan tashqari dunyoning ko‘plab mamlakatlaridagi hayvonot bog‘larida ham arslonlar oila bo‘lib yashaydi.

Uning na’rasi 8 km uzoqlikdan eshitilishi mumkin.

Har 2 yilda bir marta 3-4 tadan bolalaydi. Homiladorlik davri 4-5 oy bo‘lib, bolalari 6-7 yoshida voyaga yetadi. Erkak arslon 3 yoshga yetganda, boshi va bo‘yin atrofidan yol chiqadi.

Arslonning ba’zi turlari Xalqaro tabiatni muhofaza qilish tashkilotining qizil kitobiga kiritilgan. 

 

 

Internet ma’lumotlari asosida

Nozimjon Iminjonov tayyorladi

Maqolalar
Boshqa maqolalar

“Odamlarni afv etadiganlar...”

16.07.2025   6980   4 min.
“Odamlarni afv etadiganlar...”

Abdurrazzoq San’oniy aytadi: Ali ibn Husayn roziyallohu anhum namoz uchun tahorat qilayotgan edi. Shu payt suv quyib turgan joriya qo‘lidan obdasta tushib ketib, uning yuziga ozgina shikast yetkazdi. Ali ibn Husayn boshini ko‘tarib, joriyaga qaradi. Joriya vaziyatni yumshatish maqsadida Qur’oni karim oyatlaridan o‘qidi: “... G‘azablarini yutadigan... (Oli Imron surasi, 134-oyat). Ali ibn Husayn roziyallohu anhum jimgina javob berdi: “G‘azabimni bosdim”.

Joriya oyatning davomini o‘qidi: ...odamlar-ni (xato va kamchiliklarini) afv etadiganlardir....

U kishi dedi: “Men seni afv etdim”.

Joriya oyatning oxirini o‘qidi: Alloh ezgulik qiluvchilarni sevar”.

Ali ibn Husayn roziyallohu anhum dedi: “Bor, sen Allox yo‘lida ozodsan”.

Abdulloh ibn Ato aytadi: “Ali ibn Husaynning bir g‘ulomi (quli) xatoga yo‘l qo‘ydi va jazoga loyiq bo‘ldi. Ali ibn Husayn qamchini oldi. So‘ng u zot bunday oyatni o‘qidi: (Ey Muhammad!) Imon keltirgan kishilarga ayting, ular Alloh kunlari (qiyomat)dan umid qilmaydigan kimsalarni kechirib yuboraversinlar! Shunda (u sabrli) kishilarni qilgan ishlari (kechirishlari) sababli mukofotlagay! (Josiya surasi, 14-oyat).

Qul esa dedi: “Men bunday emasman, men Allohning rahmatidan umidvorman va uning azobidan qo‘rqaman”.

Ali ibn Husayn roziyallohu anhum qamchini tashlab yubordi va dedi: “Sen Alloh yo‘lida ozodsan”.

Muso ibn Dovud aytadi: Ali ibn Husayn xizmatkorini ikki marta chakirdi, u javob bermadi. Uchinchi marta chaqirgach javob qildi. Ali ibn Husayn unga dedi: “Ey o‘g‘lim, ovozimni eshitmadingmi?”.

Xizmatkor: “Eshitdim”, dedi.

Ali ibn Husayn so‘radi: “Nega javob bermading?”.

Xizmatkor: “Sizning shafqatingizga ishondim”, dedi.

Abdulg‘ofir ibn Qosim aytadi: Ali ibn Husayn masjiddan chiqib ketayotgan edi. Bir odam kelib uni haqorat qildi. Shunda Alining xizmatkor va qullari unga tashlanishdi.

Ali ibn Husayn ularni to‘xtatdi va bunday dedi: “Bas qilinglar, uning holatiga qaranglar”.

So‘ngra o‘sha odamga dedi: “Bizda siz bilmagan yana ko‘p narsalar bor. Agar sizga yordam kerak bo‘lsa, ayting, yordam beraylik”. O‘sha odam xatosini anglab, uyaldi va ortiga qaytdi.

Ali ibn Husayn uni yoniga chaqirib, o‘zi kiyib turgan chakmonini yelkasiga tashladi va ming dirham pul berdirdi.

Abu Ya’qub Muzaniy deydi: Hasan ibn Hasan bilan Ali ibn Husayn o‘rtasida bir oz noxushlik bo‘lib qoldi. Hasan bir kuni masjidda Ali ibn Husaynning yoniga keldi, uni turli so‘zlar bilan haqorat qildi. Ali ibn Husayn esa unga bir og‘iz ham javob qaytarmadi.

So‘ngra Hasan chiqib ketdi. Kechasi u alining uyiga bordi va eshigini qoqdi. Ali ibn Husayn eshikni ochib chiqdi. Hasan unga:

- Ey aka, agar siz haqiqatan ham men aytganlarimdek bo‘lsangiz, Alloh meni mag‘firat qilsin. Agar men yolg‘onchi bo‘lsam, Allox sizni mag‘firat qilsin, dedi va ketdi.

Ali ibn Husayn ortidan borib, yetib oldi va uni og‘ushiga oldi. Ikkovi yig‘lab yuborishdi. Shunda Hasan:

- Qasamki, endi siz xafa bo‘ladigan biron ish qilmayman, - dedi.

Ali esa unga: - Sen ham menga aytgan so‘zla ring uchun halollikdasan,- dedi.

Ibn Abi Dunyo rivoyat qiladi: Ali ibn Husaynning xizmatkori shoshgan holda oshxonadan temir pechni olib kelayotgan edi. Kutilmaganda temir pech tushib ketdi ketdi va narigi tomondan pastga tushib kelayotgan Ali ibn Husayn o‘g‘lining boshiga tegib, jarohat yetkazdi. Oqibatda u halok bo‘ldi. Mehmonlar bilan suhbatlashib o‘tirgan Ali ibn Husayn o‘rnidan sakrab turib, xizmatkorga dedi: “Sen ozodsan. Bu ishni qasddan qilmaganingni bilaman”. So‘ngra Ali ibn Husayn mayyitni dafn etish tadorigini ko‘rdi.

Shayx Mahmud MISRIYning “Solih va solihalar hayotlaridan qissalar”
nomli asaridan Ilyosxon AHMЕDOV tarjimasi.